لیلا غلامپور آهنگرکلایی - دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران
محمود طاووسی - استاد زبان و ادبیات فارسی واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران
شهین اوجاقعلی زاده - استادیار زبان و ادبیات فارسی واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران

تحلیل و مقایسه­ ی کلیت ­گرایی در منطق ­الطیر عطار و فیزیک نوین لیلا غلامپور آهنگر کلایی*محمود طاووسی **شهین اوجاقعلی زاده*** چکیدهاز یونان باستان تاکنون ارائه­ی مدلی کلی از جهان موردتوجه فیزیک دانان و فیلسوفان بسیاری بوده است. ازآنجاکه به نظر می­رسد اندیشه­ی مذکور، اساس اندیشه­های عطار را در منطق­الطیر تشکیل می­دهد؛ بنابراین این پژوهش به مقایسه و تحلیل کلیت­گرایی در اندیشه­های عرفانی عطار و فیزیک نوین می­پردازد. مطابق نتایج، هم عطار در منطق­الطیر و هم فیزیک نوین در جست وجوی کل یکپارچه­اند. در منطق­الطیر انگیزه­ی سفر گروهی تمام مرغان جهان برای رسیدن به سیمرغ، درواقع رسیدن به کل یکپارچه بوده است که در عرفان اسلامی به «وحدت وجود» تعبیر می­شود. انتخاب آگاهانه­ی واژه­ی سیمرغ در برابر سی مرغ بیش از واژه­ی دیگر می­تواند ارتباط، نظم، تقارن و یکپارچگی تمام موجودات جهان را برخلاف وجود اختلاف ظاهری (سی مرغ مختلف) و گوناگونی نیروهای هستی بیان کند. انیشتین (Albert Einstein­) می­خواست با نظریه­ی یکپارچگی، ذهن خدا را بخواند؛ اما تمام تلاش­های فیزیک دانان تاکنون برای رسیدن به کل یکپارچه با شکست مواجه شده است. ازنظر عطار هم یکپارچگی با حقیقت غایی (سیمرغ حقیقی­گوهر) غیر ممکن است و سی مرغ تنها با حقیقت وجودی خویش (سیمرغ یا نخستین فعل الهی) به وحدت رسیدند که دیوید بوهم (David Bohm) این کل را «نیمه­تمامیت­های نسبتا مستقل» می­خواند.واژه های کلیدی: تقارن، سیمرغ، عطار، کلیت­گرایی، فیزیک نوین، منطق­ الطیر. * دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران lailagholampour@gmail.com (نویسنده ی مسئول) ** استاد زبان و ادبیات فارسی واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران tavoosi@riau.ac.ir*** استادیار زبان و ادبیات فارسی واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران alizade@riau.ac.ir تاریخ دریافت مقاله: ۱۶/۷/۱۳۹۹                     تاریخ پذیرش مقاله: ۲/۹/۱۴۰۰ 

واژه های کلیدی: تقارن, سیمرغ, عطار, کلیت­گرایی, فیزیک نوین, منطق­ الطیر