فرناز جلالی - دانشجوی دکتری بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
دوستمراد ظفری - دانشیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
هومن سالاری - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی کرمانشاه

این مطالعه، به منظور تعیین کارایی ترکیبات آلی فرار Trichoderma asperellum، در بازداری از رشد میسلیوم و جوانه زنی کنیدیوم Botrytis cinerea و کنترل پوسیدگی بوتریتیسی میوه ی توت فرنگی صورت گرفت. کاهش معنی داری (۰۱/۰p <) در قطر پرگنه، درصد جوانه زنی کنیدیوم و طول لوله های تندشی B. cinerea در تیمارهای درمعرض ترکیبات آلی فرار کشت پنج روزه ی T. asperellum نسبت به شاهد مشاهده شد. ترکیبات آلی فرار تولید شده از محیط کشت های پنج روزه ی T. asperellum، وقوع و شدت بیماری پوسیدگی بوتریتیسی میوه ی توت فرنگی را نیز به میزان معنی داری (۰۱/۰p <) کاهش دادند. تکنیک ریزاستخراج فاز جامد همراه با کروماتوگرافی گازی-طیف سنجی جرمی (SPME-GC-MS)، برای بررسی الگوی ترکیبات آلی فرار T. asperellum مورد استفاده قرار گرفت. با مقایسه ی طیف جرمی با ترکیبات استاندارد موجود در پایگاه داده های کتابخانه ی NIST/EPA/NIH (NIST۰۵) و تفسیر الگوی شکست و یون های مولکولی مربوطه، ۳۴ ترکیب آلی فرار منفرد شناسایی شدند. از میان این ترکیبات، شش ترکیب شامل ایزوبوتیریک اسید، ۱، ۳، ۵، ۷-سیکلواکتاتترائن، دی متیل سولفید، پارا-منتا-۶، ۸، دین-۲-ال-استات، فنیل اتیل الکل و ۱-بوتانول-۳-متیل-استات، فراوان ترین بودند. ترکیبات سنتز شده ی ایزوبوتیریک اسید و دی متیل سولفید به ترتیب با غلظت بازدارندگی %۵۰ (IC۵۰) ۵/۲۶ و ۱۰ میکرولیتر بر لیتر، بیشترین تاثیر را در بازداری از رشد میسلیوم و جوانه زنی کنیدیوم B. cinerea داشتند.

ترکیبات آلی فرار, زیست سنجی, کنترل زیستی, وقوع و شدت بیماری, IC۵۰