رویا رضائیان دلوئی - عضو هیات علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
سعید رضایی - عضو هیات علمی گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
منصوره میرابوالفتحی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
حمیدرضا زمانی زاده - عضو هیات علمی گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
محمد رضوی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
روح ا... کرمی اسبو - موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

عامل اصلی بیماری فوزاریوز سنبله گندم در ایران Fusarium graminearum است که نه تنها باعث کاهش محصول می گردد، که با تولید د اکسی نیوالنول (DON) و نیوالنول (NIV) سبب بیماری های ناشی از زهرابه های قارچی در انسان و حیوانات اهلی می گردد. در این مطالعه تعداد ۶۰ سویه  graminearum F. جدا شده از مزارع آلوده ی گندم در ایران، از نظر ژن های مولد د اکسی نیوالنول، نیوالنول و مشتقات استیله ی آن ها با استفاده از آغازگرهای اختصاصی Tri۱۳P۱/Tri۱۳P۲ و Tri۱۳F/Tri۱۳DONR آزمایش شد. در ۳۶ جدایه از ۶۰ سویه آزمایش شده، یک قطعه ۵۸۳ جفت بازی مسئول تولید ۱۵-استیل د اکسی نیوالنول و در ۲۴ جدایه قطعه ۸۵۹ جفت بازی مسئول تولید نیوالنول تکثیر گردید. در هیچکدام از جدایه ها قطعه ۶۴۴ جفت بازی مسئول تولید ۳-استیل دی اکسی نیوالنول تکثیر نگردید. توزیع هاپلوتیپ های Tri۱۳ نشان داد که اکثر جدایه ها، مولد DON و۱۵-AcDON  هستند. توانایی تولید تریکوتسن ها در بین جدایه های واجد ژن های مولد تریکوتسن با استفاده از روشHPLC-SPE  ارزیابی شد. ۷۷% جدایه های مورد بررسی، مولد  ۱۵-AcDONو ۴۶% تولیدکننده ی NIV بودند. هیچکدام از جدایه های مولد DON قادر به تولید NIV نبودند. در حالی که مقادیر کم DON (ppb۱۰-۹۰) در جدایه های مولد NIV ردیابی گردید. توزیع جدایه های graminearum F. مولد NIV و مشتقات DON در استان های مختلف نشان داد که اکثر جدایه های مولد NIV متعلق به استان های گلستان و مازندران بودند، در حالی در استان های فارس، کرمان، هرمزگان و اردبیل جدایه های مولد DON بیشتر از جدایه های مولد NIV بودند. 

Fusarium head blight, HPLC, Trichothecenes, Tri۱۳ genes