زهرا صادقی - گروه بیماری شناسی گیاهی دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
عصمت مهدیخانی مقدم - گروه بیماری شناسی گیاهی دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

در میان نماتودهای پارازیت گیاهی، نماتودهای ریشه گرهی Meloidogyne spp. از لحاظ خسارت اقتصادی دارای اهمیت بیشتری هستند. در سال های اخیر، استفاده از فرآورده های گیاهان دارویی به عنوان یکی از روش های موثر در کنترل آفات و بیماریها توجه بسیاری از محققان را به خود جلب کرده است. در این تحقیق اثر فرآورده های مختلف میخک هندی (اسانس، عصاره آبی و الکلی) روی مراحل تخم و لارو سن دو نماتود ریشه گرهیMeloidogyne javanica در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفتند. در شرایط گلدانی اثر حفاظت کنندگی اسانس این گیاه در کنترل نماتود ریشه گرهی ارزیابی شد. عصاره الکلی میخک هندی با LC۵۰=۵۱۰ppm برای تخم و LC۵۰=۶۴۶ppm برای لارو نسبت به دیگر فرآورده های این گیاه بیشترین سمیت را دارا بود. در بررسی دیگر اسانس میخک بر تحرک و جابجایی لارو تاثیر منفی گذاشته و در غلظت ppm۵۰۰ به میزان ۳۷/۱ درصد اثر بازدارندگی برمهاجرت لارو سن دو نماتود ریشه گرهی داشته است. نتایج آزمایش گلخانه ای نیز نشان داد که گیاهان تیمار شده با اسانس میخک هندی(در غلظت ppm۲۰۰) در مقایسه با شاهد کاهش چشمگیری را در میزان آلودگی ریشه به نماتود ریشه گرهی داشته است. همچنین از نظر تعداد توده تخم موجود در روی ریشه براساس آزمون LSD تفاوت معنی داری در سطح ۵ % بین تیمارها مشاهده شد.

میخک هندی, عصاره آبی, عصاره الکلی, اسانس, نماتود ریشه گرهی