نگار صالحی علمداری - گروه مهندسی خاک و پی، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز
هوشنگ کاتبی - گروه مهندسی خاک و پی، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز
محمد حسین خسروی - گروه مهندسی معدن، دانشکده مهندسی معدن، پردیس دانشکده های فنی، دانشگاه تهران

طراحی دیوارهای حائل به مقدار فشار محرک اعمالی از طرف خاک ریز پشت دیوار بستگی دارد. لذا تخمین مقدار این فشار یک عامل اساسی در امر طراحی می­باشد. در تحقیق حاضر به­ منظور ارزیابی فشار محرک خاک، ده آزمایش فیزیکی در مقیاس آزمایشگاهی بر روی یک دیوار حائل صلب در حال حرکت انتقالی تحت اثر سربارهای یکنواخت و خاک ریز تک­لایه و دولایه انجام شده است. برای بررسی رفتار خاک از فشارسنج ­های مسطح دایره­ای و روش سرعت­ سنجی تصویری بهره گرفته شده است. نتایج نشان می­دهد که با شروع حرکت انتقالی محرک دیوار مقادیر فشار جانبی خاک به­ تدریج کاهش می ­یابند و در شرایط محرک به کم­ترین مقدار خود می­ رسند. در جابه جایی های بزرگ­تر از جابه ­جایی لازم برای حصول وضعیت محرک، پس از کاهش مقدار فشار در پای دیوار مجددا سیر صعودی مقادیر ثبت شده به­ دلیل از بین رفتن قوس­ های موضعی ملاحظه می­ گردد. همچنین توزیع فشار جانبی محرک در ارتفاع دیوار برخلاف تئوری رانکین (Rankine's Theory) غیرخطی می ­باشد. همچنین مقادیر فشار ثبت شده در پای دیوار به ­ازای سربارهای برابر با ۰ تا ۲/۱ کیلونیوتن بر مترمربع در خاک تک­ لایه در وضعیت سکون ۶۵ تا ۷۲ درصد رابطه جکی و در وضعیت محرک انتقالی ۵۲ تا ۶۹ درصد رابطه رانکین می باشد. این مقادیر در خاک ریز دولایه به­ ترتیب ۷۳ تا ۷۶ درصد و ۳۲ تا ۴۰ درصد می ­باشند. به­ علاوه در حین حرکت انتقالی دیوار در وضعیت محرک، تمایز بین ناحیه ثابت و ناحیه گسیختگی به تدریج وضوح بیشتری می­ یابد.

دیوار حائل, حرکت انتقالی, فشار محرک خاک, پدیده قوس, سربار یکنواخت, سرعت سنجی تصویری