عیسی مرادی - کارشناس سنجش و پایش کیفیت آموزشی

برترین شاعری که شعر زهد را در ادبیات عرب بنیان نهاده و توانایی خود را در این زمینه نمایان ساخته است، ابوالعتاهیه است. او پیشرو شعر زهد در ادبیات عرب بشمار می آید.اما کسی که در شعر فارسی به شاعر زهد، شناخته شده است و بخش قابل توجهی از شعر خود را به این موضوع اختصاص داده و به سبب قصیده های بلندش در زهد، شهرت یافته است، افضل الدین بدیل بن علی خاقانی است.شمس تبریزی عارف و عالم بزرگ قرن هشتم اشعار زهد خاقانی را می ستاید و حتی آن را برتراز سنایی می داند.محورهای اساسی این پژوهش براساس ادبیات تطبیقی نگاشته شده است، عبارتنداز:الف) پیشگفتاری در معرفی شعر زهد و سیر آن در ادب عربی و فارسی.ب) بررسی تطبیقی مضمون ها و ساختارهای مشترک یا متفاوت شعر زهدی ابوالعتاهیه و خاقانی؛ یافته اساسی این پژوهش این است که خاقانی از شعر ابوعتاهیه، آگاهی داشته و از آن تاثیر پذیرفته است اما در برخی از مضمون های شعر زهدی خاقانی بیشتر از آنچه که نشانه تقلید و تاثیرپذیری باشد، دو شاعر بدون آگاهی از حال و سخن یکدیگر و بدون آنکه شعر یکدیگر را دیده باشند، مضمونهای واحدی را بکار برده اند که تواردخاطرتجربه مشترک شعری یاد می شود.

واژگان کلیدی: شعر زهد، ابوالعتاهیه، خاقانی، ادبیات تطبیقی