رامین مصباح - گروه زراعت، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
محمد رضا اردکانی - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.
علی مقدم - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
فرناز رفیعی - گروه زراعت، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

این تحقیق به منظور بررسی اثر دو نوع کود زیستی به همراه بیوچار بر عملکرد، محتوای عناصر غذایی و ترکیبات شیمیایی برگ توتون (Nicotiana Tabacum L.) طی دو سال زراعی ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش تیرتاش به اجرا درآمد. آزمایش به صورت فاکتوریل ۲×۲×۳ در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه فاکتور بیوچار در سه سطح (صفر، چهار و هشت تن در هکتار)، میکوریزا و ازتوباکتر هر یک در دو سطح (با کاربرد و بدون کاربرد) در چهار تکرار اجرا شد. با توجه به نتایج، تفاوت آماری معنی دار بین کاربرد مقادیر چهار و هشت تن بیوچار در هکتار در اکثر صفات مورد مطالعه دیده نشد. بر این اساس کاربرد چهار تن بیوچار در هکتار موجب افزایش عملکرد برگ تر به میزان ۱۱ درصد، عملکرد برگ خشک ۱۲ درصد، محتوای نیتروژن، فسفر و پتاسیم برگ به ترتیب ۱۳، ۲۰ و ۱۵ درصد و محتوای نیکوتین و قند برگ به ترتیب ۱۸ و ۲۴ درصد گردید. کاربرد میکوریزا نیز اثر مثبت و معنی دار بر روی صفات ارزیابی شده داشت. به طوری که عملکرد تر و خشک، محتوای نیتروژن، فسفر و پتاسیم برگ با کاربرد میکوریزا به ترتیب ۶، ۲۴، ۳۹ و ۱۵ درصد افزایش یافت. تاثیر کاربرد ازتوباکتر بر بسیاری از صفات به لحاظ آماری معنی دار نبود و تنها بر محتوای نیکوتین برگ تاثیر مثبت و معنی دار داشت و موجب افزایش ۳۲ درصدی آن گردید. نظر به عدم وجود اختلاف معنی دار بین سطوح چهار و هشت تن بیوچار در هکتار در اغلب صفات مورد ارزیابی و با لحاظ جنبه های اقتصادی، کاربرد چهار تن بیوچار در هکتار به همراه میکوریزا با هدف افزایش عملکرد کمی و کیفی توتون بدون استفاده از کودهای شیمیایی و نیز ازتوباکتر به عنوان راهکاری مطلوب در جهت افزایش محتوای نیکوتین و رفع مشکل پایین بودن آن در توتون تولید داخل در مناطق کشت توصیه می‎ گردد.

اصلاحگر خاک, کود زیستی, نیکوتین