همبستگی وجودی توحید و فناءفی الله و بقاءبالله در اندیشه ابن عربی و ملاصدرا
عنوان مقاله: همبستگی وجودی توحید و فناءفی الله و بقاءبالله در اندیشه ابن عربی و ملاصدرا
شناسه ملی مقاله: JR_IAUZ-19-73_001
منتشر شده در در سال 1401
شناسه ملی مقاله: JR_IAUZ-19-73_001
منتشر شده در در سال 1401
مشخصات نویسندگان مقاله:
فاطمه الزهرا نصیرپور - دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، گروه فلسفه، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
حسن ابراهیمی - استاد مدعو گروه فلسفه وکلام اسلامی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم وتحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. دانشیار گروه فلسفه وکلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.نویسنده مسئول: ebrahim@ut.ac.ir
احمد بهشتی - استاد مدعو گروه فلسفه وکلام اسلامی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم وتحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. استاد بازنشسته گروه فلسفه وکلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
خلاصه مقاله:
فاطمه الزهرا نصیرپور - دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، گروه فلسفه، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
حسن ابراهیمی - استاد مدعو گروه فلسفه وکلام اسلامی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم وتحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. دانشیار گروه فلسفه وکلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.نویسنده مسئول: ebrahim@ut.ac.ir
احمد بهشتی - استاد مدعو گروه فلسفه وکلام اسلامی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم وتحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. استاد بازنشسته گروه فلسفه وکلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
توحید در اصطلاح ادیان بهویژه دین اسلام و فناءفیالله و بقاءبالله در عرفان اسلامی از زوایای مختلفی قابل بررسی است. بهرغم پژوهشهای ارزشمندی که در این باب صورتگرفتهاست، جای این سوال هست که صرفنظر از بعد معرفتی و حصولی هریک از توحید و فنا، توحید نزد موحد و فناءفیالله و بقاءبالله نزد فانی فیالله چه نسبت و رابطهای با هم دارند؟ آیا همانطور که در بعد ذهنی و حصولی رابطه مبتنیبر تخالف درباره آنها بهنظرمیرسد در وجود سالک و موحد نیز جدای از هم و مستقل از هم معنا دارند یا این دو در وجود موحد به هم گرهخورده و یکی هستند؟ تعاریف توحید و استدلالات آن، در زمره علم حصولی واقعمیشوند؛ اما در معرفت حضوری به توحید، بیواسطه حد و رسم و مفاهیم، حقیقت، بنا به وسعت ظرف انسان نزد او جلوهگر خواهدشد. در این نوشتار از این امر به توحیدیشدن انسان یادشدهاست. از سوی دیگر، در سلوک عرفانی و رسیدن به مقام فناءفیالله و بقاءبالله نیز وجود سالک عین علم خواهدشد تا جایی که یادکردن و یا نسیان خداوند از انسان، با یادآوری انسان از خداوند یا فراموشی او وحدت خواهدداشت، زیرا در اینجا علم انسان به رب خویش و هم علم پروردگار به نفس، حضوری و عین وجود نفس است. درک این وحدت میان عبد و رب و توحیدی شدن نفس، همان ارمغان فناءفیالله و بقاءبالله است. همسانی اقسام، مسیر، دستورالعمل و امام در این دو این مدعا را تقویت میکند.
کلمات کلیدی: فناء فی الله, بقاء بالله, توحید, توحیدی شدن, ملاصدرا, ابن عربی
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1520129/