محمد فرهوش - دانشجوی دکتری روانشناسی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
محمد علی جمشیدی - دانشجوی دکتری روانشناسی سلامت، دانشگاه عدالت، تهران، ایران
محبوبه داستانی - استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه شهاب دانش، قم، ایران
مرتضی عبدالجباری - استادیار، گروه معارف، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران
مجتبی فرهوش - دانشجوی دکتری گروه قرآن و روانشناسی، دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران

مقدمه: هدف پژوهش حاضر بررسی اثر بخشی درمان شناختی رفتاری مذهبی در مقایسه با درمان شناختی رفتاری کلاسیک در کاهش افسردگی و بهبود خودپنداره و خداپنداره در مبتلایان به افسردگی بود.روش: روش پژوهش حاضر کارآزمایی تصادفی با پیش آزمون- پس آزمون بود. در این پژوهش ۳۰ نفر شرکت کردند. ۱۵ نفر درمان شناختی رفتاری کلاسیک و ۱۵ نفر درمان شناختی رفتاری مذهبی را بصورت فردی دریافت کردند. ابزار گردآوری داده ها شامل مصاحبه نیمه ساختاریافته بر اساس DSM (SCID-I)، (۱۹۹۷) بود که شرکت کنندگان در ابتدا و انتهای درمان به پرسشنامه ها پاسخ دادند. هر پروتکل شامل ده جلسه ۵۰ دقیقه ای بود. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس در نرم افزار۲۲ SPSS- مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که درمان شناختی رفتاری مذهبی به صورت معناداری بیش از درمان شناختی رفتاری کلاسیک، موجب افزایش احساس حضور و مراقب خدا و کاهش تصور منفی از خدا می شود(P<۰/۰۰۱). همچنین یافته ها نشان داد اگرچه دو درمان مذهبی و کلاسیک بطور معناداری موجب کاهش افسردگی و بهبود خودپنداره و مولفه های آن شدند اما اثربخشی آنها با یکدیگر تفاوت معناداری نداشت.نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش های بایستی درمان شناختی رفتاری با رویکرد اسلامی به لحاظ مولفه ها و تکنیک ها تقویت شود تا اثربخشی آن در کاهش افسردگی و بهبود خودپنداره افزایش یابد.

درمان شناختی رفتاری مذهبی, درمان شناختی رفتاری کلاسیک, افسردگی, خودپنداره, خداپنداره