احمد امیری - دکتری حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
حسن بادینی - دانشیار، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
حجت مبین - استادیار، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

در حقوق ایران، مسئولیت مدنی و جبران ضررهای ناشی از آسیبهای روانی، به دلیل ناملموس بودن، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. لیکن در حقوق انگلستان ضررهای ناشی از آسیبهای روانی در خصوص زیاندیدگان اولیه و ثانویه با شرایطی قابل مطالبه دانسته شده است. در این نوشتار به روش تحلیلی و با تطبیق با حقوق انگلستان به دنبال یافتن پاسخ این پرسش هستیم که ضررهای ناشی از آسیبهای روانی با چه معیاری قابل مطالبه است. در حقوق انگلستان با تاکید بر معیار نوعی، در خصوص زیاندیدگان اولیه، بیشتر بر «وجود رابطه منطقی بین آسیب روانی و خطر ایجادشده» تاکید میشود و در مواردی «قابلیت پیشبینی خطر» و وجود «یک ترس منطقی در خواهان» نیز شرط دانسته شده است. در خصوص قربانیان ثانویه نیز معیارهای «قابلیت پیشبینی»، «صمیمیت»، «مجاورت»، و «ناگهانی بودن» پیشنهاد شده است. در فقه و حقوق ایران معیار اصلی تشخیص خسارت قابل جبران یک معیار مختلط، یعنی «قابلیت پیشبینی ضرر با توجه به وضعیت خاص زیاندیده»، است که در احراز آن به «جدی بودن و مستمر بودن ضرر» و «وجود رابطه قوی عاطفی» نیز توجه میشود.

آسیب روانی, زیاندیدگان اولیه, زیاندیدگان ثانویه, مسئولیت مدنی