رقیه آلیانی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی
بیژن ظهیری - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی
شکراله پورالخاص - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی
علی صفایی - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان

بازخوانی مولفه ­های مدرنیته در آثار محمدرضا شمسرقیه آلیانی*بیژن ظهیری ناو**شکراله پورالخاص***علی صفایی****  * دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی aliani.roghaye@gmail.com** دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی zahirinav@uma.ac.ir (نویسنده ی مسئول)*** استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی pouralkhas@uma.ac.ir**** استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان safayi.ali@gmail.com    تاریخ دریافت مقاله: ۳۰/۷/۱۳۹۹          تاریخ پذیرش مقاله: ۷/۱۰/۱۳۹۹  چکیده مدرنیسم به عنوان جنبشی بزرگ به ایجاد تحول عظیمی در عرصه ی هنر و ادبیات منجر شد که این تحول به حوزه ی ادبیات کودک و نوجوان نیز راه پیدا کرد. محمدرضا شمس از نویسندگانی است که قصد دارد کودکان و نوجوانان جامعه را با واقعیت های دنیای مدرن آشنا سازد؛ به همین دلیل این نویسنده مولفه های عصر نو را با فرم روایی و داستانی برای این قشر از مخاطبان بیان می کند. این پژوهش بر آن است تا جامعه ی مخاطبان را با قلم متفاوت محمدرضا شمس که هم گام با فضای مدرنیستی و متناسب با تغییر ذائقه ی کودکان است، آشنا سازد. روش پژوهش تحلیل محتوای قیاسی با رویکرد توصیفی تحلیلی است. این پژوهش درصدد است به بررسی مولفه های برجسته ی معنایی مدرنیته از جمله تفکر انتقادی، الیناسیون و کلیشه زدایی در آثار شمس بپردازد. نتایج پژوهش بر این است که محمدرضا شمس در آثار خود بی عدالتی های جامعه از جمله فساد اداری در نظام بروکراسی و مردسالاری را به بوته نقد می گذارد و بر آن است که مخاطب را با واقعیت های تلخ جامعه آشنا سازد؛ از سوی دیگر زندگی امروز افراد جامعه توام با ازخودبیگانگی است که شمس این مولفه را در قالب تنهایی و مرگ، بحران هویت و زمان پریشی به نمایش می گذارد. ادبیات مدرنیستی با نگاهی متفاوت درصدد جلب نظر خوانندگان خاص است؛ از این رو با استفاده از بداعت، خلاقیت و هنجارشکنی، مخاطبان خاص خود را می طلبد. از همین روست که شمس از شخصیت هایی بهره می گیرد که از هم نوعان خود متمایز هستند، بنابراین شخصیت ها با ایدئولوژی ابرقهرمانی و مستقلانه درصدد انجام ماموریت خود می شوند و با جسارت در جویندگی به اجرای امور و هدف می اندیشند. واژه های کلیدی: الیناسیون، تفکر انتقادی، کلیشه زدایی، محمدرضا شمس، مدرنیسم.    تاریخ دریافت مقاله: ۳۰/۷/۱۳۹۹          تاریخ پذیرش مقاله: ۷/۱۰/۱۳۹۹  

واژه های کلیدی: الیناسیون, تفکر انتقادی, کلیشه زدایی, محمدرضا شمس, مدرنیسم