وسن کامل عفلوک الحسناوی - دانشجوی دکتری مدیریت رفتار سازمانی، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
غلامرضا ملک زاده - دانشیار گروه مدیریت، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
یعقوب مهارتی - دانشیار گروه مدیریت، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
محمدمهدی فراحی - استادیار گروه مدیریت، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

امروزه سازمانهای آموزشی به عنوان یک پدیده عام اجتماعی، جزء لاینفک زندگی اجتماعی به شمار میرود و پیدایش و گسترش این نظامها حاکی از ضرورت و اهمیت روزافزون امر آموزش در جوامع امروزی است. از سوی دیگر، مسئولیت پذیری اجتماعی برای دانشگاه ها هم مانند سایر سازمانها به امری بدیهی تبدیل شده و اعضای هیات علمی دانشگاه ها که رهبران آموزشی این سازمان ها به شمار میروند، تاثیر بسیار زیادی بر رفتارهای اجتماعی در سطح جامعه دارند. بنابراین، رهبری اخلاقی از جمله عوامل موثر بر مسئولیتپذیری فردی اعضای هیات علمی دانشگاه هاست. هدف این پژوهش احصای مولفه های رهبری آموزشی اخلاقی و بررسی تاثیر آن بر مسئولیتپذیری اجتماعی اعضای هیات علمی پنج دانشگاه برتر دولتی عراق بود. بر این اساس، این پژوهش از نوع آمیخته است و نمونه آماری بخش کیفی آن ۲۰ نفر از اساتید و خبرگان حوزه مدیریت آموزشی در پنج دانشگاه دولتی برتر عراق، و نمونه آماری بخش کمی آن ۲۱۱ نفر از اعضای هیات علمی این دانشگاه ها بود. در بخش کیفی از تکنیک دلفی و در بخش کمی از مدلسازی معادلات ساختاری به عنوان استراتژی تجزیه وتحلیل استفاده شد. بررسی نظرات خبرگان پنل دلفی به ۹۷ شاخص نهایی رسید که در سومین تکرار دور دوم دلفی به مولفه های «مهارت های رهبری آموزشی»، «سواد اخلاقی» و «طراحی آموزشی» برای سازه رهبری آموزشی اخلاقی ختم شد. در بخش کمی، این یافته ها اعتبارسنجی شدند و از سنجه معتبر حاصل شده برای اندازه گیری میدانی رهبری آموزشی اخلاقی استفاده شد.

رهبری, رهبری اخلاقی, رهبری آموزشی, مسئولیت پذیری اجتماعی, دانشگاه دولتی