سحر رضایی - گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا-همدان.
حسین بیات - بوعلی سینا-همدان

فناوری نانو در کشاورزی می تواند به عنوان یکی از روش های نوید بخش، کمک شایانی به بهبود ویژگی های خاک و افزایش قابل توجه محصول نماید. نانو ذرات به دلیل دارا بودن سطح ویژه بسیار زیاد، فعال و واکنش پذیر، توانایی تغییر در برخی از ویژگی های فیزیکی، مکانیکی و شیمیایی خاک را دارند. با این وجود، تاثیر نانو ذرات اکسیدروی (ZnO) بر بسیاری از ویژگی های خاک تا کنون بررسی نشده است. بنابراین، هدف این مطالعه بررسی تاثیر نانو ذرات اکسیدروی بر برخی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک هایی با بافت متفاوت بود. برای این منظور، نمونه برداری از ۳ خاک با بافت های لوم شنی، لومی و رسی انجام شد و با درصد های وزنی مشخصی (صفر، ۵/۰، ۱ و ۳ درصد وزنی) از نانوذرات اکسیدروی در سه تکرار مخلوط گردید. خاک های تیمار شده درون ظروف پلاستیکی، به مدت ۱۲۰ روز تحت شرایط اشباع و خشک شدن متوالی قرار گرفتند. سپس اثرات احتمالی نانو ذرات اکسیدروی بر برخی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که نانو اکسیدروی سبب افزایش مقدار گنجایش تبادل کاتیونی و قابلیت هدایت الکتریکی (P < ۰.۰۵) در بافت های مختلف خاک گردید. در مقابل، کاربرد نانو ذرات اکسیدروی سبب کاهش pH (P < ۰.۰۵) در بعضی سطوح از خاک های لوم شنی و رسی گردید. هم چنین کاربرد سطوح مختلف نانو اکسیدروی در خاک رسی موجب کاهش درصد کربنات کلسیم معادل (P < ۰.۰۵) گردید، اما تاثیری بر مقدار این متغیر در خاک های لوم شنی و لومی نداشت. به طورکلی نانوذرات با دارا بودن خواص فیزیکوشیمیایی خاص می توانند برخی از ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک را تحت تاثیر قرار دهند.

اکسید روی, اکسیدهای فلزی, نانو ذرات, ظرفیت تبادل کاتیونی, ماده آلی