محمدعلی کلهر - کارشناس ارشد تاریخ ایران اسلامی ، دبیر آموزش و پرورش ناحیه یک قم

مهم ترین نوع یادگیری انسان، یادگیری مشاهده ای است. بر همین اساس، یکی از روش های تربیت، تربیت به وسیله الگو است، که می توان آن را «روش الگویی» نامید. این روش در سرتاسر زندگی و ابعاد مختلف آن کاربرد دارد و از آنجا که محتوای تربیت را به صورت عینی و عملی ارائه می دهد، در انتقال مفاهیم و آموزش برنامه های تربیتی، بسیار موثر است. شاید به همین دلیل است که در منابع اسلامی، بر بهره گیری از الگو و پیروی از اسوه های حسنه تاکید شده است. از دریچه ی نگاه شیعه ، امامان بزرگوار الگوها و اسوه های فکری ، اعتقادی ، عملی و اخلاقی می باشند . از این رو، گفتار ، رفتار ، کردار و تقریر آن بزرگواران دلیل و برهان شرعی است . بدین جهت نجات تنها در پیروی کردن از آنان منحصر گردیده است .عمل و شیوه ی برخورد ، تاثیری افزون تر از سخن و کلام دارد . از این جهت می باشد که اگر رفتار انسان « آیینه ی فکر » و « زبان کلام » وی باشد ، دگرگون کننده تر و دلنشین تر و تاثیرگذارتر خواهد بود . در سبک زندگی امام رضا(ع) مصادیق فراوانی وجود دارد که نشانگر استفاده ایشان از روش تربیت الگویی می باشد . از شیوه های اجرایی این روش، می توان به الگودهی، الگوپردازی و الگوزدایی اشاره کرد . مقصود از الگودهی در سیره ی رضوی ارائه الگوهای مثبت و حقیقی است؛ یعنی الگوهایی که در خارج تحقق یافته و قابل مشاهده است که این خود می تواند به دو صورت ارائه الگو از خویشتن و ارائه الگو از دیگران ارائه شود. مقصود از الگوپردازی در سیره ی رضوی ارائه الگوهای تخیلی و فرضی است. در این شیوه معلم الگوهای مطلوبی را در نظر گرفته، به بیان و توصیف ویژگی های آن می پردازد و زمینه را طوری فراهم می کند که دانش آموزان را به تخیل و تجسم یک الگو، با صحنه و واقعه ای بکشاند. مقصودالگوزدایی در سیره ی رضوی به این معنا که الگوها و شخصیت های منفی چنان ترسیم می شوند که نوعی دلزدگی و نگرشی منفی در دانش آموزان ، نسبت به آن الگوها پدید می آید.

تربیت الگویی ، سبک زندگی رضوی ،تربیت معلم ، معلم تراز جمهوری اسلامی