شهرام مبصر - گروه علوم زمین، دانشکده فنی و مهندسی، واحد محلات، دانشگاه آزاد اسلامی، محلات، ایران
طاهر فرهادی نژاد - گروه علوم زمین، دانشکده فنی و مهندسی، واحد محلات، دانشگاه آزاد اسلامی، محلات، ایران
عباس عسگری - گروه علوم زمین، دانشکده فنی و مهندسی، واحد محلات، دانشگاه آزاد اسلامی، محلات، ایران
محمدعلی علی آبادی - گروه علوم زمین، دانشکده فنی و مهندسی، واحد محلات، دانشگاه آزاد اسلامی، محلات، ایران
شیرین فتاحی - گروه علوم زمین، دانشکده فنی و مهندسی، واحد محلات، دانشگاه آزاد اسلامی، محلات، ایران

ذخیره مس برزاوند به سن الیگوسن و در ۳۰ کیلومتری شمال خاور زفره در امتداد یک گسل کششی با روند تقریبی خاوری-  باختری و درون گدازه بازالتی به فرم لایه کران تشکیل شده است. دگرسانی های عمده شامل پیریتی شدن، پروپیلیتیکی شدن، زئولیتی شدن، سیلیسی شدن، اورالیتی شدن و سوسوریتی شدن گدازه  بازالتی می باشند. مطالعات ژئوشیمیایی در برزاوند نمایانگر غنی شدگی SiO۲ ،Al۲O۳،K۲O Na۲O ،P۲O۵ ،TiO۲ ،∑REE ،Ag ،As ،Ba ،Be ،Bi ،Cd ،Cs ،Cu ،Li ،Mo ،Nb ،Pb ،Rb ،Sb ،Se ،Sn ،Sr ،Ta ،Tl ،Te ،Th ،U ،W Y ،Zn و Zr، شستشو- تثبیت CaO ،Fe۲O۳ ،MnO ،Hf ،Sc و V و تهی شدگی S ،Ni ،Cr ،MgO و Co طی دگرسانی می باشد. همبستگی مثبت بین La/Lu)N،(La/Yb)N،(La/Sm)N) و La/Y)N) با CaO (۹۶/۰ الی ۷۰/۰= r) نمایانگر پروپیلیتیکی شدن بازالت میزبان و به دنبال آن افزایش pH سیالات مسئول کانه زایی بوده که خود در تفریق لانتانیدها نقش داشته است. کانی شناسی ماده معدنی مشتمل بر کالکوپیریت، بورنیت، کوولیت، آزوریت، مالاکیت، هماتیت، گوتیت و پیریت می باشد. مس در شوراب های اکسیدان مربوط به فرایند دیاژنز تاخیری به صورت کمپلکس های کلریدی حمل و از طریق جانشینی درون پیریت های تشکیل شده در مرحله  ولکانیسم ته نشست شده است. چنین به نظر می رسد ذخیره  مس برزاوند مراحل ولکانیسم زیردریایی، دیاژنز آغازین و دیاژنز تدفینی، دگرگونی تدفینی و فرایند هوازدگی را در طی تکوین خود داشته است. با توجه به ویژگی های دگرسانی، کانی شناسی و زمین شیمی سنگ کل می توان گفت که ذخیره  مس برزاوند دارای بیشترین شباهت با ذخایر مس تیپ مانتو است.

دگرسانی, پروپیلیتیکی شدن, سیلیسی شدن, زئولیتی شدن, تفریق لانتانیدها, برزاوند