مریم معتکف فر - Department of Health Psychology, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran
مریم بهرامی هیدجی - Department of Psychology, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran
شیدا سوداگر - Department of Health Psychology, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran
نجمه رحیمی - Department of Internal Medicine, Sabzevar University of Medical Sciences, Sabzevar, Iran

زمینه و هدف: در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو سطح بهزیستی روان­شناختی همواره پایین بوده و این خود باعث تشدید علائم در آن ها می­شود؛ براین اساس، پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و درمان هیجان­مدار بر بهزیستی روان شناختی در بیماران دیابتی نوع دو انجام شد. روش پژوهش: این پژوهش نیمه تجربی از نوع پیش آزمون - پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را افراد مبتلا به دیابت نوع دو که در سال ۱۳۹۸ به کلینیک دیابت شهر سبزوار مراجعه کرده اند تشکیل دادند که  تعداد ۴۵ نفر براساس فرمول کوهن و با استفاده از نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب و به صورت گمارش تصادفی در ۳ گروه آزمایش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن­آگاهی­، گروه آزمایش هیجان مدار و گروه کنترل جای گرفتند. ابزار گردآوری داده­ها پرسشنامه بهزیستی روان شناختی ریف  (۲۰۰۲) بود و برای تحلیل داده ها از نرم افزارSPSS ۲۴  و از روش های آمار توصیفی و تحلیلی (تحلیل کوواریانس) استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد نشان داد شناخت درمانی مبتنی بر ذهن­آگاهی و روش درمانی هیجان­مدار بر بهبود بهزیستی روان­­شناختی بیماران دیابتی نوع دو موثر است (۰/۰۵ > p). همچنین نتایج آزمون تعقیبی نشان داد بین اثربخشی روش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن­آگاهی و روش درمانی هیجان­مدار بر بهبود بهزیستی روان­شناختی بیماران دیابتی نوع دو تفاوت معنی داری وجود ندارد (۰/۰۵ < p). نتیجه گیری: باتوجه به طیف وسیعی از عوامل مرتبط با بهزیستی روان­شناختی بیماران دیابتی، می­توان شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و روش درمانی هیجان­مدار را جهت بهبود بهزیستی روان­شناختی بیماران دیابتی نوع دو پیشنهاد داد.  

Cognitive behavioral therapy, Mindfulness, Emotion-oriented therapy, Psychological well-being, Diabetes Mellitus, درمان شناختی رفتاری, ذهن آگاهی, درمان هیجان مدار, بهزیستی روان­شناختی, دیابت شیرین