ساناز حائری - پژوهشگر دکتری، عضو هیئت علمی گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.
امین حبیبی - استادیار، عضو هیئت علمی گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، ایران.
مهدی شیبانی - استاد گروه معماری منظر، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
مهسا سعیدی زاده نائینی - کارشناسی ارشد معماری منظر، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

در دنیای در حال تغییر امروز، تاب‎آوری پاسخی به شرایط عبور از بحران در برابر مخاطرات محیطی است. رودخانه‎های شهری فصلی یکی از عوامل ایجاد مخاطرات محیطی در شهرها هستند که هویت متغیری در زمان خشکسالی و سیلابی دارند. آنها غالبا به کانال هایی جهت مهار سیلاب تبدیل شده اند و هویت اکولوژیک خود را ازدست داده اند. پژوهش درخصوص چگونگی تاثیر رویکرد تاب‎آوری جهت حفظ اکوسیستم رودخانه‎های فصلی شهری در برابر مخاطرات محیطی، بهترین راهبرد جهت تاب‎آوری منظر رودخانه‎های شهری فصلی و چگونگی راهکارها جهت تحقق این راهبرد، پاسخی به شرایط عبور از این بحران است. در این پژوهش در رویکرد تاب‎آوری، حوزه اکولوژی موردتحلیل و نقد قرار گرفته است تا رودخانه‎های شهری بنابر ساختار اکولوژیک خود حفظ شوند. براساس مرورادبیات تحقیق در دو حوزه تاب‎آوری و اکولوژی، اصول و مولفه هایی به دست آمده که به روش قیاسی-استنتاجی موردنقد و تحلیل قرار گرفته اند. در نتیجه بهترین راهبرد کلان جهت تاب‎آوری اکولوژیک رودخانه‎های شهری فصلی، بهسازی رودخانه مبتنی بر فرایند با توجه به ساختار اکولوژیک اکوسیستم رودخانه است که به واسطه راهبردهای خرد امکان پذیر می‎گردد. شناخت دلایل اصلی تخریب یا تغییراکوسیستم، تعیین فرایندهای فیزیکی و شیمیایی و بیولوژیکی، مدیریت پایدار آبخیزداری، افزایش انعطاف پذیری اکوسیستم رودخانه در مواجهه با مخاطرات محیطی آینده، جلوگیری از تداخل انسانی درفرایندهای طبیعی و ایجاد تعادل جدید بین نیازهای اقتصادی-اجتماعی از آن جمله هستند. دست آورد نهایی این پژوهش، تدوین راهکارهایی جهت ایجاد تنوع در گونه های گیاهی و جانوری در بستر رودخانه، ایجاد مدولاریتی در پهروهای اکولوژیکی اکوسیستم رودخانه، بهسازی سرویس های اکوسیستم رودخانه، تحدید و کنترل متغیرهای اکولوژیکی رودخانه، انطباق بهسازی رودخانه با متغیرهای کلیدی با اثرگذاری تدریجی و آهسته، تدوین قوانین مبتنی بر عدم تداخل انسانی در ساختار اکوسیستم رودخانه، ایجاد آگاهی فرهنگی در همین زمینه با استفاده از سرمایه های اجتماعی و نوآوری اکولوژیکی در ایجاد شرایط پایدار پس از بحران و اختلالات است.

رودخانه های شهری فصلی, مخاطرات محیطی, تاب آوری, اکولوژیک, بهسازی رودخانه