علیرضا شعبانی منظم - دانشجوی کارشناسی ارشد،گروه علوم دام و طیور، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران
محمدعلی نوروزیان - گروه علوم دام و طیور پردیس ابوریحان دانشگاه تهران - تخصص: تغذیه نشخوارکنندگان/ افزودنی ها در تغذیه دام/ نوتروژنومیکس
مهدی بهگر - دانشیار،پژوهشکده کشاورزی، پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، کرج
اعظم برزوئی - دانشیار،پژوهشکده کشاورزی، پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، کرج

این مطالعه به منظور بررسی ویژگی های شیمیایی و تغذیه ای و تاثیر سیلاژ ذرت علوفه ای حاصل از بذر پرتوتابی شده با پرتو گاما بر عملکرد بره های نر پرواری زندی انجام شد. ابتدا ویژگی های جوانه زنی بذر ذرت شاهد و پرتوتابی شده با دزهای ۲۵، ۵۰، ۱۰۰، ۱۵۰ و ۲۰۰ گری اندازه گیری شد. بعد از مشخص شدن دز مناسب، بذرهای مورداستفاده در دز ۲۵ گری با پرتو گاما پرتودهی و در مزرعه کشت شدند. در انتهای دوره رشد، سیلاژ ذرت علوفه ای در سیلوهای آزمایشی و مزرعه​ای تهیه شد. هم چنین تاثیر سیلاژ تولیدی بر عملکرد و متابولیت­های خونی بره های پرواری زندی بررسی شد. تیمارهای آزمایشی شامل جیره حاوی ۲۰ درصد سیلاژ ذرت  شاهد (پرتودهی نشده) و سیلاژ ذرت حاصل از پرتودهی بذر در دز ۲۵ گری با اشعه گاما بود. پرتودهی با دز ۲۵ گری باعث افزایش تعداد ریشه های ثانویه، ریشه چه و ساقه چه در شرایط گلخانه و محتوای کربوهیدرات­های محلول، پروتئین محلول و کلروفیل گیاه ذرت در شرایط مزرعه شد (۰۵/۰P<). سیلاژ حاصل از بذرهای پرتودهی شده با دز ۲۵ گری اشعه گاما، pH کم تر و مقدار پروتئین خام بیش تری نسبت به گروه شاهد داشت (۰۵/۰P<). استفاده از سیلاژ ذرت پرتوتابی شده در جیره پرواری باعث بهبود وزن پایان دوره، میانگین افزایش وزن روزانه و ضریب تبدیل بره­ها شد (۰۵/۰P<). براساس نتایج این مطالعه، پرتوتابی بذر ذرت با پرتو گاما باعث بهبود کیفیت سیلاژ ذرت و عملکرد بره­های پرواری می شود.

اشعه گاما, بره پرواری, پرتو دهی, ذرت علوفه ای, عملکرد