نوید قوی پنجه - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند، ایران
سید احمد حسینی - دکتری تغذیه دام، ایستگاه تحقیقات شتر و گونه های مرتعی خراسان جنوبی
علی رضا آقاشاهی - موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، تخصص: تغذیه نشخوارکنندگان-مسول بخش تحقیقات تغذیه.
مجتبی افشین - دانشجوی دکتری بخش علوم دام، دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

هدف از پژوهش حاضر، تعیین ارزش غذایی گیاه خارشتر با استفاده از روش­های درون کیسه­ای و تولید گاز و مقایسه آن با علف خشک یونجه بود. نمونه های علوفه به صورت دستی برداشت و ترکیب شیمیایی و فنولی آن طبق روش های توصیه شده آزمایشگاهی تعیین شد. هم چنین از روش های تولید گاز، کیسه های نایلونی و هضم سه مرحله ای آنزیمی برای تعیین ارزش غذایی نمونه ها استفاده شد. میزان ماده آلی، پروتئین خام و کلسیم خارشتر پایین تر از علف خشک یونجه بود (۰۵/۰P<)، درحالی که الیاف نامحلول در شوینده خنثی، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی، لیگنین، خاکستر و فسفر گیاه خارشتر به طور معنی­داری بیش تر بود (۰۵/۰P<). میزان کل ترکیبات فنولی، تانن کل، تانن متراکم و تانن قابل هیدرولیز گیاه خارشتر نیز بالاتر از علف خشک یونجه بود (۰۵/۰P<). بخش سریع تجزیه، کند تجزیه و نرخ ثابت تجزیه گیاه خارشتر و علف خشک یونجه اختلاف معنی داری نداشتند. اما، تجزیه پذیری موثر گیاه خارشتر از علف خشک یونجه کم تر بود (۰۵/۰P<). نرخ ثابت تولید گاز (c) گیاه خارشتر و علف خشک یونجه با یکدیگر مشابه بودند، با این حال، پتانسیل تولید گاز (b) آن از علف خشک یونجه کم تر بود (۰۵/۰P<). گوارش­­پذیری ماده آلی، انرژی قابل سوخت­و­ساز و انرژی خالص شیردهی نیز در گیاه خارشتر کم تر از علف خشک یونجه برآورد شد (۰۵/۰P<). براساس نتایج این پژوهش، گیاه خارشتر با ترکیب شیمیایی و فراسنجه های گوارش پذیری مناسب و هزینه تولید کم تر در مقایسه با علف خشک یونجه، امکان جایگزینی با بخشی از علوفه جیره شتر را دارد.

خارشتر, روش درون کیسه ای, فراسنجه های تولید گاز, گوارش پذیری