مینا دارابی قاسمی
زهرا جعفری
سحر شفیعی
محمدرضا مروتی
محمدحسین فرزایی

سابقه و هدف: زخم پپتیک از ناراحتی های دستگاه گوارش می باشد. امروزه به دلیل بروز مقاومت دارویی و عوارض جانبی، تمایل به استفاده از فرآورده های طبیعی بیشتر شده است. گیاه کدوحلوایی (Cucurbita moschata Duchesne) دارای خواص دارویی مانند خواص ضدالتهابی است. هدف از این مطالعه بررسی اثرات محافظتی و درمانی عصاره هیدروالکلی پوست این گیاه بر پپتیک اولسر القا شده با اتانول در مدل حیوانی می باشد. مواد و روش ها: پس ازتهیه عصاره پوست کدوحلوایی، زخم معده از طریق روش تجویز خوراکی اتانول القا شد. موش ها گروه بندی شدند: گروه کنترل مثبت (دریافت کننده امپرازول با دوز ۲ و ۱۰ میلی گرم بر کیلوگرم)، گروه کنترل منفی، گروه محافظتی دریافت کننده عصاره گیاه در دوزهای ۵۰، ۱۰۰ و ۲۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم (گاواژ)، گروه سالم، گروه درمانی (بعد از القای زخم، یک هفته تحت درمان بودند). در گروه های محافظتی عصاره گیاه و امپرازول به مدت یک هفته قبل از القای زخم تجویز شد. سپس، بررسی ماکروسکوپیک و میکروسکوپیک بافت مخاطی معده و رنگ آمیزی H&E بافت انجام شد. یافته ها: میزان کاهش ایندکس زخم در گروه درمان شده با امپرازول و گروه های محافظتی و درمان با عصاره نسبت به گروه کنترل معنی دار بود. کمترین ایندکس زخم در گروه دریافت کننده عصاره حفاظتی با دوز ۲۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم و گروه دریافت کننده عصاره درمانی با دوز ۲۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم بود. در نمای میکروسکوپیک مخاط معده در اثر دوزهای مختلف عصاره پوست گیاه کدوحلوایی، زخم های مخاطی خفیف و کاهش سلول های التهابی دیده شد. در نمای میکروسکوپیک مخاط معده در اثر امپرازول، عدم کنده شدن مخاط معده، خونریزی خفیف در مخاط، نکروز قطعه ای و خفیف اپیتلیوم مخاط معده و نظم و سازمان یابی بهتر غدد معده نسبت به گروه های دیگر دیده شد. نتیجه گیری: استفاده از اتانول باعث ایجاد پپتیک اولسر می شود. همچنین درمان با عصاره حاصل از پوست کدوحلوایی سبب بهبود این زخم می شود و نسبت به گروه کنترل تفاوت معنی دار است.

پپتک اولسر, طب ایرانی, کدوحلوایی, آنتی اکسیدان