شقایق علوی موسوی - طراحی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام (ره) شهرری، تهران، ایران
کیانوش حسنی - طراحی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام (ره) شهرری، تهران، ایران

محلات، معرف هویت شهری، فرهنگ، ارزش تاریخی و همچنین نمادی از جایگاه شهرسازی ایرانی و زندگی می باشند. امروزه برنامه ریزی نامناسب در طراحی محلات شهرهای کنونی، منجر به بروز بحران مکان ناشی از عدم وجود هویت مکانی در میان شهروندان شده است. در این پژوهش از مهم ترین مسائلی با آن روبرو هستیم عدم توجه به محله امامزاده قاسم که دارای پتانسیل هایی همچون هویت تاریخی، بافت کهن و وجود بنای باارزش امامزاده قاسم می باشد که موجب ازبین رفتن هویت محله گردیده لذا هدف اصلی در این پژوهش ارزیابی معیارها و مولفه های طراحی مرکز محله ای منعطف است که بتواند علاوه بر هماهنگی با عملکرد فرامنطقه ای محدوده با حفظ هویت تاریخی بافت موجب افزایش حس تعلق ساکنین گردد. در این پژوهش با شناسایی معیارهای دارای اهمیت، سعی شده به دنبال راه حل مناسب برای شناسایی و ارزیابی مولفه های ایجاد حس مکان با استفاده از روش AHP و مطالعات میدانی باشیم. محله امامزاده قاسم تهران محله با بافت سنتی می باشد که در منطقه ۱ شهر تهران واقع شده است که به دلیل عواملی همچون سکونت غیررسمی، کیفت پایین کالبدی، فرسودگی بافت و عدم هماهنگی ساخت وساز جدید و بافت سنتی محله سبب کاهش حس تعلق ساکنین محله گردیده است. این مقاله از نوع کاربردی است و با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی، معیارهای ایجاد حس تعلق به مکان شناسایی و از طریق مصاحبه با افراد متخصص زیر معیارها شناسایی و وزن دهی می شود. میان معیارها ادراکی - شناختی، اجتماعی و کالبدی زیر معیارهایی تعریف می شود که شامل قلمرو، خوانایی، حس تعلق، حضورپذیری، ایمنی، اقتصاد، سیما و منظر، شبکه ارتباطی و عملکرد است که به ترتیب وزن معیارهای کالبدی - فضایی، ادراکی شناختی و اجتماعی دارای وزن بالاتری بوده است؛ بنابراین به نظر می رسد جهت بهبود شرایط محله امامزاده قاسم توجه به معیارهای کالبدی و فضایی دارای اولویت می باشد.

بافت تاریخی, محله, حس تعلق, روش AHP