پری علوی - دانشجوی دکتری گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان، زنجان، ایران
هومن ثبوتی - استادیار گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان، زنجان، ایران
مجید شهبازی - استادیار گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان، زنجان، ایران

چکیدهیکی از معضلات شهرهای معاصر، وجود بافت های ناکارآمد شهری است که اغلب موجب ناپایداری در ابعاد مختلف شده و محلات شهری را با چالش های جدی مواجه کرده است. با عنایت به ضرورت احیای این نوع فضاها، هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل موثر در ارتقای کیفی فضاهای ناکارآمد شهری از دیدگاه ساکنان محلات مستقر در این نوع بافت هاست. در این پژوهش کاربردی، که به روش توصیفی- تحلیلی تهیه شده است، وضعیت عوامل پنج گانه «کالبدی»، «اجتماعی»، «عملکردی»، «اقتصادی» و «مدیریتی» با نظرسنجی از ساکنان محله و انجام آزمون T تک نمونه ای ارزیابی و سپس با استفاده از آزمون تحلیل عاملی اولویت بندی شده است. جامعه آماری پژوهش را، ساکنان محله بیسیم زنجان و نمونه آماری را ساکنان ۲۰ سال به بالای این محله تشکیل می دهد. نتایج بررسی ها حکایت از سطح پایین کیفیت محیطی و نارضایتی ساکنان از وضعیت نامناسب محله بیسیم دارد که بهبود این وضعیت مستلزم توجه به ترجیحات ساکنان و تصورات ذهنی آنهاست. ارزیابی ها نیز نشان دهنده آن است که عامل «اقتصادی» با وزن ۶۲۱/۰ در رتبه نخست اولویت، عوامل «عملکردی» و «کالبدی» با وزن ۵۹۲/۰ در رتبه دوم و عوامل «مدیریتی» و «اجتماعی» نیز با وزن ۵۸۳/۰ و ۵۰۷/۰ به ترتیب در رتبه های بعدی قرار دارد. درخصوص متغیرها نیز «قیمت مسکن»، «حضورپذیری فضاها»، «تعمیر و نگهداری ساختمان ها»، «سازمان فضایی و نفوذپذیری» و «دسترسی و ارتباطات فضایی» به ترتیب بیشترین تاثیر را در ارتقای کیفیت محیطی این محله دارد.

کیفیت محیط, بافت فرسوده, فضاهای ناکارآمد, ترجیحات ساکنان, محله بیسیم زنجان