نیما صیاد - دانشجوی دکتری شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
حسین ذبیحی - دانشیار گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
زهرا سادات سعیده زرآبادی - دانشیار گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

در دهه­های اخیر و با توجه به وخامت اوضاع محیط زیستی در سطح جهان، توجه به مسائل محیط زیستی و بوم­شناختی مورد توجه نظریه­پردازان، برنامه­ریزان و طراحان شهری قرار گرفته است. متخصصان مکان شهری نیز از این قاعده مستثنی نبوده­اند. پژوهش حاضر با هدف ارائه مدلی مفهومی برای تبیین ارتباط بین نظریه مکان شهری و بوم­شناسی سیمای سرزمین و سپس تبدیل این مدل به الگو انجام شده است. در الگوی ارائه شده در این پژوهش با بهره­گیری از رویکردهای بوم­شناسی سیمای سرزمین، ایجاد مکان شهری با تعیین جایگاه مولفه­های دخیل در آن انجام گرفته است. الگوی ارائه شده، تحت عنوان الگوی مکان بوم­شناختی، دارای چهار مولفه کالبدی، فعالیتی، معنایی و بوم­شناختی می­باشد. برای هر مولفه تعدادی معیار تعیین شده است که در کل شامل دوازده معیار می­باشد. این معیارها عبارتند از: بوم­شناسی سیمای سرزمین، دسترسی، مقیاس انسانی، خوانایی، انعطاف­پذیری، زیبایی بصری، آسایش محیطی، امنیت و ایمنی، فعالیت­پذیری، توجه به اقتصاد، غنای حسی و هویت. دریاچه شهدای خلیج فارس به عنوان نمونه موردی پژوهش انتخاب گردیده و میزان انطباق آنها با الگوی مکان بوم­شناختی به روش ANP بررسی شده است. نتیجه بررسی­ها نشانگر میزان انطباق زیاد آن در حال حاضر، با الگوی ارائه شده می­باشد ولی با توجه به اهمیت روند تغییرات در اصول بوم شناسی سیمای سرزمین، اصلاح روندهای بوم­شناختی به منظور عدم کاهش کیفیت این مکان شهری توصیه می­گردد.اهداف پژوهش:تبیین الگو در شناسایی روند ایجاد مکان شهری با رعایت اصول بوم­شناسی سیمای سرزمین.ارائه مدل مفهومی در تبیین ارتباط بین نظریه مکان شهری و بوم­شناسی سیمای سرزمین.سوالات پژوهش:چگونه می­توان الگویی برای ایجاد مکان شهری با در نظر گرفتن اصول بوم­شناسی سیمای سرزمین ارائه کرد؟راهکارهای ایجاد تعامل بین مباحث مربوط به ایجاد مکان شهری و بوم­شناسی سیمای سرزمین چیست؟

فضای عمومی, مکان شهری, بوم شناسی سیمای سرزمین, مکان بوم شناختی