تکتم ایزدی - Department of Agricultural Economics, Faculty of Agriculture, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran
محمدرضا زارع مهرجردی - Department of Agricultural Economics, Faculty of Agriculture, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran
سمیه امیرتیموری - Department of Agricultural Economics, Faculty of Agriculture, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran
حسین مهرابی بشرآبادی - Department of Agricultural Economics, Faculty of Agriculture, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran
سمیه نقوی - Jiroft University

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: بخش کشاورزی یکی از بخشهای مهم اقتصاد ایران است. کمبود برخی از نهاده های مهم مانند آب و آلودگی های زیست محیطی از مشکلات عمده این بخش در زمینه افزایش تولید می باشند. لذا، افزایش تولید و پایداری یکی از اهداف مهم کشور در بخش کشاورزی است. افزایش کارایی یکی از بهترین راه های افزایش تولید، سودآوری و پایداری تولید در بنگاه های اقتصادی به شمار میآید. در این مطالعه با توجه به نقش واحدهای صنعتی شیری در تولید شیر و امنیت غذایی، به محاسبه کارایی و رتبه بندی معیارهای تاب آوری و کارایی گاوداری­ های صنعتی شیری شهر کرمان پرداخته شده است. مواد و روش ها: کارایی با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها (DEA) و جمع آوری ۳۰ پرسشنامه از گاوداری­ های صنعتی شیری در سال ۱۳۹۹ محاسبه شد. به منظور رتبه ­بندی معیارهای تاب آوری و کارایی از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شد. بدین منظور ۱۵ پرسشنامه مقایسه زوجی با استفاده از نظر متخصصان تکمیل شد. یافته ها: نتایج رتبهبندی معیارها نشان داد که معیار اقتصادی با وزن ۰/۵ دارای بیشترین اهمیت از نظر متخصصان است. معیار تاب آوری با وزن ۰/۲۰۵، معیار زیست محیطی با وزن ۰/۱۴۸ و معیار اجتماعی با وزن ۰/۱۴۷ به ترتیب رتبه های دوم تا چهارم اهمیت را به خود اختصاص دادهاند. حداکثر سود از میان زیر معیارهای اقتصادی دارای بیشترین ارجحیت از نظر متخصصان بوده است. مخارج نیروی کار از میان زیر معیارهای اجتماعی دارای بالاترین اهمیت از نظر متخصصان می باشد. میزان مصرف آب از میان زیرمعیارهای زیست محیطی بالاترین رتبه را از نظر متخصصان کسب کرده است. بهره ­وری از میان زیر معیارهای تاب آوری بالاترین اهمیت را از نظر متخصصان داشته است. بر اساس نتایج بهدست آمده، حداکثرکردن سود، حداقل کردن هزینه جیره غذایی دام و بهره وری از بین ۱۱ زیرمعیار در نظر گرفته شده به ترتیب بیشترین اولویت را از نظر متخصصان دارند. نتایج محاسبه کارایی نشان داد که در بازه ۰ تا ۲۰، هیچ واحدی وجود ندارد. ۳ واحد در بازه ۲۰ تا ۴۰، ۹ واحد در بازه ۴۰ تا ۶۰، ۵ واحد در بازه ۶۰ تا ۸۰ و ۱۳ واحد در بازه ۸۰ تا ۱۰۰ قرار گرفتند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده میتوان با افزایش کارایی، میزان تولید شیر و سودآوری گاوداری­ های صنعتی شیری را در شهر کرمان افزایش داد. بدین منظور میتوان واحدهای کارا را الگوی واحدهای غیرکارا قرار داد و با تغییر مدیریت و نحوه به کارگیری منابع، کارایی واحدها را افزایش داد.

Analytic Hierarchy Process, Data Envelopment Analysis, Economic, Environmental, Social, اجتماعی, اقتصادی, تحلیل پوششی داده ها, زیست محیطی, فرآیند تحلیل سلسله مراتبی