محمد رضا حاجی نژاد - Department of Basic Sciences, School of Veterinary Medicine, University of Zabol
عباس جمشیدیان - Department of Pathobiology, School of Veterinary Medicine, University of Zabol
شقایق حاجیان شهری - School of Veterinary Medicine, University of Zabol

زمینه و هدف: تاماریکس دیوکا، گیاه دارویی منطقه بلوچستان است که اثرات آنتی اکسیدان و ضددیابتی دارد. این پژوهش با هدف تعیین تاثیر عصاره هیدروالکلی این گیاه بر آسیب کبدی ناشی از جیره پرچرب انجام شد. روش بررسی: در این مطالعه تجربی، ۳۰ سر موش صحرایی نر ویستار به طور تصادفی به سه گروه مساوی تقسیم شدند. گروه اول یا گروه کنترل با جیره عادی تغذیه شدند؛ گروه دوم (گروه هیپرلیپیدمیک) به مدت یک ماه با جیره حاوی چربی بالا تغذیه شدند و به گروه سوم به مدت یک ماه، رژیم پرچرب داده شد. در ادامه، عصاره تاماریکس دیوکا را با دوز ۲۰۰ میلی گرم برکیلوگرم به صورت خوراکی به مدت یک ماه دریافت کردند. در آخر دوره، از قلب رت ها جهت اندازه گیری آنزیم های کبدی، کلسترول و تری گلیسرید سرم، خونگیری به عمل آمد. نمونه های بافتی کبد پس از آسان کشی و رنگ آمیزی با هماتوکسیلین & ائوزین، به وسیله میکروسکوپ نوری بررسی شدند. یافته ها: تجویز عصاره تاماریکس دیوکا (با دوز ۲۰۰ میلی گرم برکیلوگرم در وزن بدن) باعث کاهش معنی دار سطح کلسترول و تری گلیسرید سرم در مقایسه با گروه هیپرلیپیدمیک بدون درمان شد (۰۰۱/۰p<). همچنین تیمار با عصاره تاماریکس دیوکا، سطح آنزیم های کبدی آسپارتات ترانس آمینار (AST) و آلانین ترانس آمیناز (ALT) را نسبت به گروه هیپرلیپیدمیک بدون درمان، به طور معنی داری کاهش داد (۰۱/۰p<). در بررسی هیستوپاتولوژی، تجمع چربی در گروه تحت درمان با تاماریکس دیوکا نسبت به گروه هیپرلیپیدمیک بدون درمان کمتر بود. نتیجه گیری: تجویز عصاره هیدروالکلی تاماریکس دیوکا می تواند آسیب ناشی از تغذیه با جیره پرچرب را کاهش دهد.

Tamarix dioica, Rats, Hyperlipidemia, Fatty Liver, تاماریکس دیوکا, موش صحرایی, هیپرلیپیدمی, کبد چرب