زهرا سربازحسینی - Department of Iranian Traditional Medicine, School of Iranian Traditional Medicine, Qom University of Medical Sciences
مهدی مهدی علیزاده وقاصلو - Department of Iranian Traditional Medicine, School of Iranian Traditional Medicine, Tehran University of Medical Sciences
مجید اصغری - Department of Iranian Traditional Medicine, School of Iranian Traditional Medicine, Qom University of Medical Sciences

زمینه و هدف: یکی از مفاهیم پرکاربرد طب سنتی ایرانی «حرکت و سکون رطوبات بدن» بوده که تاکنون در هیچ مطالعه ای به طور مستقل مورد بررسی قرار نگرفته است؛ در این مقاله مطالب طب سنتی ایرانی در مورد این مفهوم بازخوانی و با توجه به پراکندگی مطالب، دسته بندی و استفاده های درمانی آن ذکر شده است. روش بررسی: در این مطالعه به روش کتابخانه ای، مطالب مرتبط با حرکت و سکون رطوبات بدن، از کتب اصلی طب سنتی ایرانی و نیز مقالات علمی اخیر جمع آوری و دسته بندی شد. یافته ها: در منابع طب سنتی، به حرکت و سکون رطوبات بدن به طور پراکنده ذیل اکثر مباحث و سرفصل های طب سنتی ایرانی اشاره شده است. از دلایل مهم تحریک و تسکین رطوبات، می توان تغییرات فصلی، غذاها، داروها و تغییرات جسمی و روانی شدید را نام برد. در منابع موجود نیز به علائمی اشاره شده که به کمک آن ها می توان به حرکت یا سکون رطوبات و یا خلط خاصی پی برد. از طرفی، حرکت یا سکون رطوبت ها که مهم ترین آن ها اخلاط چهارگانه است خود می تواند منجر به نتایج فیزیولوژیک و یا پاتولوژیکی گردد. نتیجه گیری: مقوله فوق الذکر، یکی از پرکاربردترین مفاهیم طب سنتی ایرانی است که تا به حال به طور مستقل در مورد آن بحث نشده است. شناخت دلایل حرکت و سکون رطوبات، علائم، نتایج و عوارض آن، ضمن کمک به شناسایی علل شمار زیادی از بیماری ها، به حفظ سلامتی یا پیشگیری کمک می کند. همچنین با استفاده از این مباحث می توان در درمان بیماری ها و کنترل عوارض درمانی، فعال تر و موثرتر عمل کرد.

Movement, Stasis, Humors, Nature, Traditional Medicine, Rheology, Hemorheology, Body Fluid, Nozj., تحریک, تسکین, اخلاط, طبیعت, طب ایرانی, رئولوژی, همورئولوژی, رطوبت بدن, نضج.