حسین منتصری - استادیار گروه مهندسی عمران،مهندسی و مدیریت منابع آب، دانشگاه یاسوج
رضا خلیلی - گروه آموزشی مهندسی عمران.مدیریت منابع آب دانشگاه یاسوج
مهدی ملک محمودی - کارشناس ارشد، مهندسی عمران گرایش مهندسی و مدیریت منابع آب، دانشگاه یاسوج

سرریزهای جانبی(Side weirs)، سازه های منحرف کننده جریان هستند که در صنعت آبیاری و زهکشی، کنترل سیلاب، مهندسی بهداشت و سیستم های فاضلاب شهری کاربرد فراوانی دارند. تاکنون ضریب دبی در این نوع سرریزها با استفاده از تکنیک های رگرسیون و به صورت تجربی تعیین شده است و به همین دلیل در تحقیق حاضر از مدل های رگرسیون خطی و شبکه عصبی مصنوعی برای پیش بینی ضریب تخلیه سرریز جانبی استفاده شد و نتایج آن ها با یکدیگر و با مقادیر محاسباتی مقایسه و بهترین مدل در این زمینه برای پیش بینی انتخاب شد. ضریب تخلیه سرریزهای جانبی بر اساس ترکیبات متعددی از متغیرهای مستقل بی بعد شامل نسبت طول به عرض سرریز (L/B)، نسبت عمق جریان در پایین دست سرریز به ارتفاع سرریز (Hd/P)، نسبت طول سرریز به ارتفاع سرریز (L/P)، نسبت دبی تخلیه سرریز به دبی بالادست (Qw/Qu) و نسبت عمق جریان در بالادست سرریز به عرض سرریز (Hu/B) پیش بینی شد. مدل ANN۷ با ورودی های L/P, Qw/Qu, hu/B دارای بیشترین مقدار ضریب رگرسیون برابر با ۹۲/۰ و مقادیر خطای RMSE و MAE برابر با ۲۳/۰ و ۱۵/۰ بهترین پیش بینی را انجام داد.مدل Reg۱ با مقادیر ضریب رگرسیونی، RMSE و MAE به ترتیب برابر با ۷۲/۰، ۱۷/۰ ۱۱/۰ بهترین نتایج را در پیش بینی ایجاد کرد و به عنوان بهترین مدل رگرسیون خطی انتخاب گردید.نتایج کلی نشان داد که مدل های ANN نسبت به مدل های رگرسیون خطی نتایج بهتری را ایجاد می کنند.

سرریزهای جانبی, شبکه عصبی, ضریب تخلیه, مدل های ANN