سید جواد هاشمی فشارکی - مدرس دانشگاه صنعتی مالک اشتر
امیر محمودزاده - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد
هادی شهپر - کارشناس ارشد سازه

همه ساله حجم زیادی از ساختمان ها، تاسیسات، مراکز و مجموعه ها، راه ها، سدها و نیروگاه ها و غیره در گستره کل کشور توسط مهندسین طراحی، نظارت، ساخته و توسعه می یابند، که منشا شکل گیری اغلب فضاهای کالبدی و زیر ساخت های کشور می گردند. توجه به ملاحظات بحران های طبیعی و غیر طبیعی در فرایند اقدامات مهندسی، نخست می تواند سبب پایداری این زیر ساختها در برابر تهدیدات گردیده، و دیگر اینکه می توانند در شرایطی بحرانی تداوم فعالیت و خدمات را داشته و مانع گسترش بحران های ثانویه گردند و نقش بسزایی در مدیریت بحران در پیش از وقوع بحران ایفا می گردد. بر این اساس در این مقاله در ابتدا اصول مدیریت بحران ارائه می گردد. آنگاه نقش نهادهای سیاستگذار، مجری و سایر نهادهای موثر در حوزه مهندسی و مدیریت بحران برشماری می شود. سپس سطوح اثر گذاری مهندسی و حوزه های تاثیرگذاری مهندسی در امور مدیریت بحران در زیر ساخت ها معرفی شده است. آنگاه با توجه به اهمیت والای حوزه تاثیرگذاری گسترده و بلند مدت اقدامات مهندسی در حوزه مدیریت بحران ارائه گردیده است. سپس ضعف ها و مشکلات فراروی مهندسی در این خصوص برشماری شده و الزامات تحقق اهداف مدیریت بحران در بخش های الزامات قانونی و حقوقی، الزامات فنی و اجرایی، الزامات مدیریتی و کارشناسی تبیین شده و پیشنهاداتی جهت تحقق اهداف عالیه مدیریت بحران در حوزه های حقوقی (نظام مهندسی و نهادهای مسئول) و حقیقی (فعالیت های تخصصی فردی مهندسی) ارائه گردیده و در انتها نتیجه گیری لازم صورت پذیرفته است.

فضاهای کالبدی، زیر ساخت ها، مهندسی، نظام مهندسی، مدیریت بحران