احمد مهدی بیگی - دانشجوی کارشناسی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان، پردیس شهید مدرس، ایلام، ایران.
نصرت اله احمدی فرد

امروزه در دایره شناخت کلام موزون و یا اشعار منظوم که مهم ترین وجه تمایز سخن ادبی از غیر آن به شمار می رود، کنایه ومفاهیم کنایی جایگاه ویژه ای در زبان و ادبیات فارسی دارد. زیبایی و مفهوم گسترده این آرایه، حس هر شاعر و خواننده ای رابرانگیخته و شیفته خود می کند، به گونه ای که شاید بتوان گفت که هیچ صاحب کلامی را نمیتوان یافت که از کنار این عنصرادبی و خیال انگیز گذشته باشد، بی آنکه بهره ای از آن نگرفته و سخن خود را به زینت آن نیاراسته باشد. از میان شاعران وسخنسرایان ادب پارسی، انوری ابیوردی در این باب دستی تمام و کمال دارد و باظرافت خاصی این آرایه زیبا را با ادبیاتدل انگیز به تصویر کشیده است. بر همین اساس، در این جستار، کنایات دیوان وی باهدف آشنایی با بخشی از عناصر سازندهتصاویر شعری و چگونگی کاربرد آنها موردبررسی قرارگرفته و زیبایی های خاص آن تحلیلشده است. تحقیق و دقت در اینپژوهش نشان می دهد که انوری از میان موضوعات مختلفی که در اشعار خود آورده است، تمایل بیشتری به آرایه کنایه داشتهاست. او در ابیات خود به کثرت از گونه های متفاوت کنایه به خوبی بهره برده و ازنظر ساختار ظاهری، کنایه در کنار تشبیهبالاترین بسامد در اشعارش داشته است.

انوری، آرایه، کنایه، شعر، ایما