صفیه سهراب زهی - دانشجوی کارشناسی ارشد در رشته الهیات و معارف اسلامی گرایش تفسیر اثری
حسین خاکپور - دانشیار دانشگاه سیستان و بلوچستان دانشکده : الهیات و معارف اسلامی، گروه : علوم قرآن و حدیث

هدف این پژوهش بررسی تطبیقی روایات اهلبیت (ع) در تفسیر ثعلبی با منابع شیعه (بررسی سوره های انعام و اعراف) است. روش تحقیق در این پژوهش بصورت توصیفی تحلیلی می باشد که بر اساس روش کتابخانه ای به بررسی روایات شیعه در کتب معتبر روایی و تفسیر ثعلبی در آیات سوره انعام و عراف پرداخته شد؛ که روایات منقول اهل بیت علیهم السلام در تفسیر سوره انعام و اعراف در تفسیرثعلبی با منابع شیعه به نتایج ذیل دست یافته است: نتایج نشان می دهد که؛ روایات نقل شده از ثعلبی در الکشف و البیان در خصوص سوره های مبارکه انعام و اعراف آمده؛ به تشریح واژگان آیات قرآن میپردازد بیشتر روایات منقول از اهل بیت علیهم السلام در حوزه مباحث فقهی و تشریح مسائل مربوط به زندگی دنیا و همچنین تشریح آخرت است. روایات و احادیث بیان شده از منابع شیعه در تفسیر ثعلبی بیشتر در خصوص مسائل روابط اجتماعی و همچنین تشریح واژگان بوده است . از نظر همخوانی و ناهمخوان بودن روایات ذکر شده اگرچه در سند برخی از منابع شیعی حدیث ذکر شده با نام راویان متفاوت بیان شده، و در اکثرمنابع مورد نظر علاوه بر اختلاف راوی؛ نقل روایات با استفاده از تعبیراتی مانند«روی»،«قال»صورت صورت گرفته است؛ و همچنین گاهی حدیث مورد نظر را با استناد به کتب تفسیری و حدیثی دیگر برای نقل روایات استفاده شده است؛ اکثر روایات موجود در الکشف و البیان از نظر محتوا و متن به میزان زیادی با منابع شیعه همخوانی دارد. در مورد همخوانی روایات در سوره اعراف همچون سوره انعام بوده است و هم خوانی روایات موجود در کشف البیان با منابع شیعه را نشان می دهد. نا همخوانی در روایاتی که ثعلبی از اهل بیت بیان کرده کمترین ناهمخوانی مشاهده می شود و معمولا اکثر روایات دارای مخوانی می باشند. در مورد سوره انعام هم روایات نقل شده از ثعلبی ناهمخوانی بسیار کمی با منابع شیعه نشان می دهد و در اغلب موارد با منابع شیعه هم خوانی دارد.

تفسیر سوره اعراف، پیامبر (ص)، روایات تفسیری، تفسیری ثعلبی، تفسیر سوره انعام