نیما کریم - دانشجوی دکتری معدن، دانشکده مهندسی معدن، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران
مجید عطائی پور - دانشیار، دانشکده مهندسی معدن، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران

امروزه، ژئومتالورژی کلاسیک تلفیق اطلاعات زمین شناسی، استخراجی، متالورژی و اقتصادی با هدف بیشینه سازی خالص ارزش فعلی و کاهش ریسکهای زمین شناسی، فنی و عملیاتی است که به عنوان بخش جدائی ناپذیر در ارزیابی پروژه های معدنی شناخته میشود. در تعریف ژئومتالورژی مدرن، توسعه مدلهای ژئومتالورژیکی بر اساس اطلاعات ژئوتکنیکی و زمین زیست محیطی و با رویکرد پیش بینی اثرات نامطلوب و با هدف بیشینه سازی خالص ارزش فعلی در قالب مدلهای دو بعدی و سه بعدی نشان داده می شود. مفهوم ژئومتالورژی از سال ۲۰۱۱ بیشتر مورد توجه محققین قرار گرفته ا ست و به دلیل نقش آن در بهبود متغیرهای تو سعه پایدار، کاهش مصرف انرژی بخصوص آب، افزایش بهره وری، کاهش خرابی تجهیزات و ما شین آلات، افزایش میزان ا ستخراج کان سنگ، افزایش راندمان تولید محصول در کارخانه های فرآوری مواد معدنی، کاهش مصرف مواد شیمیایی در کارخانه های فرآوری، شنا سایی رفتار باطله ها، کاهش تولید، سهولت در مدیریت آن و کاهش تخریب محیط زیست، مورد ا ستقبال قرار گرفته است. امروزه، در بخش استخراج معدن، بهینه سازی و طراحی معادن روباز باید در راستای شاخصهای توسعه پایدار قرار داشته باشد تا ارزش پروژه معدنی از نظر اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی مورد سنجش قرار گیرد و محدودهای به عنوان محدوده بهینه انتخاب شود که فاکتورهای معدنکاری پایدار را با کمترین عدم قطعیت در نظر گرفته با شد. در حقیقت، ژئومتالورژی مکانیسمی است که در کاهش عدم قطعیتها و توسعه یک مدل پیش بینی موثر در طراحی و بهینه سازی معادن روباز معرفی میشود. بطور کلی ژئومتالورژی از شروع زنجیره ارزش ماده معدنی در مرحله زمین شناسی تا تولید محصول نهایی، مدیریت باطله های معدن و کارخانه، بستن و بازسازی معدن نقش دارد. مهمترین کاربردهای ژئومتالورژی در مهندسی معدن شامل شناسایی خصوصیات زمین شناسی به منظور پیش بینی فرآیند استخراج با توسعه مدلهای بلوکی، طراحی کارخانه و شناسایی خصوصیات فرآوری کان سنگ، شناسایی خصوصیات باطله های معدن به منظور برر سی رفتار آنها در ارتباط با محل انبا شت و مدیریت آن، شنا سایی ویژگیهای کانی شنا سی، سنگ شنا سی و ژئو شیمیایی باطله های معدن در خصوص طرح بستن و باز سازی معدن، شناسایی ویژگیهای کانیهای مفید و عناصر مزاحم همراه در ارتباط با تولید زهاب اسیدی در محدوده نهایی پیت، بررسی وجود آب در بین سنگها در خصوص پیش بینی طرح زهکشی در زمان اکتشاف، بهینه سازی محدوده نهائی پیت، برنامه ریزی تولید بهینه با در نظرگرفتن محل انباشت و میزان تولید باطله های معدنی، شناسایی خصوصیات مکانیک سنگی در محدوده پیت بهینه با توجه به مصرف انرژی خردایش در عملیات انفجار سنگ و حفاری، بررسی رفتار پارامترهای توده سنگ در طول زمان و سایر موارد بیان می شود. در این مقاله، سعی می شود با مروری بر ژئومتالورژی نقش آن در بهبود ارزش پروژه های معدنی و کاهش ریسک عملیات در زنجیره ارزش مواد معدنی تبیین شود.

ژئومتالورژی کلاسیک و مدرن، معدنکاری پایدار، ارزش کانسار، مدیریت ریسک، عدم قطعیت