سید حسن طباطبائی - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
محمدجواد رضائی زاده - ، دانشیار گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

قرارداد یکی از مهم ترین نهادهای حقوقی است که از دیرباز در تاریخ بشریت وجود داشته است و شاید بتوان گفت که هنجارهای مربوط بدان از کهن ترین هنجارهای حقوقی است. ازاین روی تاریخ تحول نظام های حقوقی، رابطه مستقیم با تطور هنجارهای حقوقی مربوط بدان در جوامع و فرهنگ های گوناگون حقوقی و اشکال متفاوت دولت دارد. عمده ترین تحول حقوقی و قضایی مربوط به عصر حاضر را می توان به شکل گیری حقوق اجتماعی در دهه های پایانی قرن ۱۹ مربوط دانست. پرسش اصلی این پژوهش آن است که می توان برای قائل به تاثیرپذیری نهاد حقوقی قرارداد از عوامل غیرحقوقی شد؟ در پاسخ به نظر می رسد قرارداد به عنوان نهادی اجتماعی می تواند متاثر از عوامل غیرحقوقی نیز باشد. به نظر می رسد قرارداد دارای عناصری است که در هر نظام تحولاتی را به خود دیده است که در این مقاله به بحث در مورد آن به صورت توصیفی تحلیلی خواهیم پرداخت. به عنوان نتیجه می توان گفت قرارداد نهادی صرفا حقوقی نیست و نمی توان با رویکرد پوزیتویستی به این نهاد نگریست و تحت تاثیر عوامل اجتماعی تحولاتی را شاهد بوده است.واژگان کلیدی:قرارداد، تحول، حاکمیت اراده، هنجارگرایی، واقع گرایی

قرارداد, تحول, حاکمیت اراده, هنجارگرایی, واقع گرایی