محمد سعید وقار - استادیار، گروه زراعت، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران.

هدف: در فرآیند تغذیه گیاه عناصر ضروری باید به اندازه کافی در دسترس گیاه باشند تا با حفظ تعادل عناصر غذایی، عملکرد افزایش یابد. پژوهش حاضر به منظور بهبود شاخص سطح برگ و غلظت کلروفیل توسط محلول پاشی نانوکلات آهن، روی و منگنز در جهت افزایش عملکرد سویا در شرایط آبیاری محدود انجام شد.مواد و روش ها: آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال (۱۳۹۴و ۱۳۹۵) انجام شد. تیمارها شامل: رژیم آبیاری (آبیاری کامل، قطع آبیاری در مرحله گلدهی، غلاف دهی و ابتدای دوره پرشدن دانه) و محلول پاشی (آب مقطر (شاهد)، آهن، روی، منگنز، آهن + روی، آهن + منگنز، روی + منگنز و آهن + روی + منگنز) بود.نتایج: تنش خشکی شاخص سطح برگ را به طور معنی داری کاهش داد. بیشترین کاهش از برهمکنش تیمار شاهد و قطع آبیاری در مرحله غلاف دهی بدست آمد که نسبت به تیمار آبیاری کامل، ۵/۳۱ درصد کاهش داشت. محلول پاشی روی + منگنز در تعدیل تنش خشکی موفق تر بود و شاخص سطح برگ را نسبت به شاهد ۴/۴۹ درصد افزایش داد. قطع آبیاری در مرحله گلدهی، غلظت کلروفیل را ۲/۱۱ درصد و در مرحله غلاف دهی ۵/۱۶درصد به ترتیب افزایش و کاهش داد. با کاربرد نانوکلات آهن + روی غلظت کلروفیل برگ در مرحله غلاف دهی و پرشدن دانه ۸/۳۸ و ۱/۳۹ درصد نسبت به شاهد افزایش یافت و به عنوان بهترین تیمار شناخته شد.نتیجه گیری: در شرایط آبیاری محدود تغذیه برگی نانوکلات آهن، روی و منگنز راهکاری مناسب و سازگار با بحران آب است و می تواند با تعدیل تنش خشکی و بهبود شاخص سطح برگ و غلظت کلروفیل، عملکرد دانه سویا را بهبود دهد.

تنش خشکی, سویا, شاخص سطح برگ, ریزمغذی ها, غلظت کلروفیل برگ, آبیاری محدود