مهری یوسفی - دانشگاه ارومیه
لطفعلی ناصری - دانشگاه ارومیه
فریبرز زارع نهندی - دانشگاه تبریز

نیتریک اکسید مولکول سیگنال دهی گازی در گیاهان است که در فرآیندهای فیزیولوژیکی مختلف از جمله در تنش های غیر زیستی نقش مهمی دارد. در این مطالعه، پایه های گلابی (Pyrus communis) OHF۶۹ و پیرودوارف در محلول غذایی رشد داده شدند و آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا شد تا اثرات سدیم نیتروپروساید به عنوان رها کننده نیتریک اکسید در چهار سطح (صفر ، ۱/۰، ۵/۰ و ۱ میلی مولار) بر برخی ویژگی های فیزیولوژیکی و غلظت عناصر سدیم و پتاسیم تحت تنش شوری کلریدسدیم در چهار سطح (صفر، ۵۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ میلی مولار) و نیز مقایسه تحمل تنش دو پایه گلابی OHF۶۹ و پیرودوارف مورد ارزیابی قرار گیرد. اعمال تیمار نیتریک اکسید در هر دو پایه OHF۶۹ و پیرودوارف در معرض تنش کلریدسدیم، به طور معنی داری رشد ارتفاع پایه های گلابی، محتوای نسبی آب برگ ، پرولین، پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم در گیاهان را افزایش داد و همچنین محتوای مالون دی آلدئید، H۲O۲ و غلظت سدیم در برگ ها کاهش یافت. پایه های OHF۶۹ در مقایسه با پایه های پیرودوارف محتوای نسبی آب برگ، پرولین و نسبت پتاسیم به سدیم بیشتری داشتند و همچنین محتوای مالون دی آلدئید، H۲O۲ و غلظت سدیم کمتری را نشان دادند. نتایج این آزمایش نشان داد که تیمار نیتریک اکسید آسیب های ناشی از تنش شوری کلریدسدیم را با بهبود پارامترهای رشدی و فیزیولوژیکی کاهش داد. همچنین، پایه های OHF۶۹ در تمامی سطوح تیمار شوری کلریدسدیم، ظرفیت تحمل نسبی بیشتری در مقایسه با پایه های پیرودوارف از خود نشان دادند.

تنش, پرولین, H۲O۲, سدیم نیتروپروساید, پایه گلابی