محمد رضا ثروتی - دانشیار دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی
منیژه قهرودی تالی - دانشیار دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی
عابد گل کرمی - کارشناس ارشد ژئومورفولوژی در برنامه ریزی محیطی دانشگاه شهید بهشتی
اسماعیل نجفی - دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی دانشگاه خوارزمی تهران

آبکندزایی فرآیندی پیچیده است که به وسیله بسیاری از عوامل کنترل می شود و وابسته به آستانه هایی است که زمینه ایجاد آن را فراهم کرده اند. تبیین و ابداع مدل مناسب برای پیش بینی مکانی شکل گیری و گسترش آبکندزایی و مشخص کردن آستانه های ژئومورفولوژیکی موثر بر آن و نیز پهنه بندی این فرآیند از اهمیت ویژه ای برخوردار است.  بر این اساس در این پژوهش با استفاده از منابع موجود، در حوضه  آبریز کچیک در شمال شرق استان گلستان با مساحت ۸/۳۵۹۸ هکتار، با حضور در منطقه ۳۵ آبکند نمونه انتخاب شد. مشخصات کمی و مورفومتری آنها یادداشت گردید. پس از بررسی تصاویر ماهواره ای و نقشه های پایه، در محیط GIS برای ۹ عامل ژئومورفولوژی موثر در آبکندزایی نقشه تولید گردید و سهم و میزان هر آبکند از هر عامل ژئومورفولوژی از نقشه های تولیدی بدست آمد. سپس نقشه های تولیدی به دو سطح درگیر آبکند و غیر درگیر تبدیل گردید. در پایان با تولید جدول مربوطه برای هر عامل و هم پوشانی نقشه ها، نقشه نهایی و آستانه ها مشخص گردید. نتایج این پژوهش نشان داد کلیه عوامل ژئومورفولوژی به میزان دامنه اثرگذاری و آستانه های شان در شکل گیری و گسترش آبکند در منطقه مشارکت دارند.  

آستانه ژئومورفولوژی, لس, آبکندزایی, حوضه آبریز کچیک