محرمعلی هاشمی - دانشجوی دکترای مدیریت آموزشی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
جهانگیر یاری حاج عطالو - استادیار گروه علوم تربیتی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
صادق ملکی آوارسین - دانشیار گروه علوم تربیتی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

هدف: هدف این پژوهش بررسی میزان تحقق اصول تفکر ناب و ارائه ی مدل مدیریت ناب برای آموزش و پرورش ایران بود.روش: از رویکرد تحقیق آمیخته استفاده شد. با روش نمونه گیری هدفمند ۱۲۲ نفر از مدیران مناطق آموزش و پرورش آذربایجان غربی پرسشنامه محقق ساخته ی اصول ناب را تکمیل کردند. در بخش کیفی برای دستیابی به مدل، با روش اشتراوس-کوربین مصاحبه های نیمه ساختار یافته با ۱۳ نفر از نخبگان تا حصول اشباع نظری ادامه پیدا کرد. یافته ها: یافته ها نشان می دهند که آموزش و پرورش مبتنی بر فلسفه بلند مدت بوده اما آینده نگر نمی باشد ، خدمات متناسب با نیاز افراد ارائه می شود، وظایف تخصصی و فرایندهای کاری روشن است، تربیت یافتگان به فلسفه ی تعلیم و تربیت اسلامی و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش پایبنداند. لذا اصول سوم، ششم، دهم و یازدهم محقق بوده و اصول اول و سیزدهم بطور نسبی برقرارند. در بخش کیفی نتایج تحلیل داده های حاصل از مصاحبه ها حول الگوی پارادایمی در ۲۳ مقوله شامل: موجبات علی ۵مقوله، شرایط محیطی ۵مقوله، عوامل زمینه ای ۴مقوله، راهبردها ۴مقوله و پیامدها ۳مقوله قرار گرفتندنتیجه گیری: نمی توان آموزش و پرورش را در وضعیت فعلی "ناب" اتلاق کرد اما با لحاظ قابلیتهای موجود، مدیریت ناب قابل اجرا در آموزش و پرورش می باشد. در بخش کیفی پس از تحلیل دادهای حاصل از مصاحبه با نخبگان، "ارزش آفرینی از طریق شناسایی و حذف حداکثری اتلاف ها" بعنوان پدیده اصلی شناسایی شد.

آموزش و پرورش, اصول ناب, تفکر ناب, ارزش آفرینی, اتلاف