محمد رحیم رهنما - استاد، گروه آموزشی جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی، مشهد
محمد اجزاء شکوهی - دانشیار، گروه آموزشی جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی، مشهد
رضا داوری - دانشجوی دوره دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی، مشهد

رشد جمعیت و شهرنشینی، منجر به افزایش تولید پسماند و نگرش تک بعدی به سیستم مدیریت پسماند، منجر به اثرات تخریبی زیست محیطی و افزایش هزینه ها شده است. الگوی مدیریت یکپارچه پسماندهای جامد (ISWM ) از مناسب ترین الگوهای موثر در کاهش هزینه های اقتصادی مدیریت پسماند و اثرات زیست محیطی پسماندها به شمار می رود. این مطالعه با رویکرد آینده پژوهی از طریق شناسایی شاخص های کلیدی موثر بر الگوی مدیریت یکپارچه پسماند در راستای تدوین سناریوهای پیش روی مدیریت پسماند شهر مشهد انجام شده است. جامعه آماری تحقیق، شامل ۲۵ نفر از کارشناسان (سازمان مپ شهرداری مشهد) و متخصصان (دانشگاهی) است. پس از بررسی، ۲۳ شاخص موثر شناسایی شد، سپس با تحلیل نرم‎ افزار میک مک، ۱۰ شاخص به عنوان پیشران های کلیدی مشخص شد. با تدوین ۳۰ فرض عدم قطعیت برای پیشران ها، با استفاده از ماتریس اثرات متقابل و نرم افزار سناریوویزارد، به شناسایی سناریوهای محتمل پیش روی مدیریت پسماند شهر مشهد براساس الگوی مدیریت یکپارچه پسماند پرداخته شد. براساس نتایج، ۵۹۰۴۸ سناریو محتمل وجود دارد که فقط ۵ سناریو دارای سازگاری بالا و احتمال وقوع بیشتر هستند. سناریوی اول و دوم با مجموع امتیاز ۱۶۷ و ۱۴۹ به عنوان سناریوهای محتمل مطلوب، شرایط امیدوارکننده ای را برای آینده مدیریت پسماند شهر مشهد ارائه می دهند. سناریوهای سوم، چهارم و پنجم به عنوان سناریوهای بحرانی (نامطلوب) گویای شرایط نامناسب برای آینده مدیریت پسماند شهر مشهد است.

پسماند شهری, مدیریت یکپارچه پسماندهای جامد, آینده پژوهی, سناریونگاری, کلان شهر مشهد