زهرا نوره - گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
کامران طاهرپور - گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
محمد اکبری قرائی - گروه علوم دامی، ایلام ایران
حسینعلی قاسمی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه اراک
حسن شیرزادی - گروه علوم دامی، دانشگاه ایلام

زمینه مطالعاتی: عصاره گیاهان دارویی حاوی مواد طبیعی فعال با خواص ضدقارچی و آنتی اکسیدانی بوده که قادر به کاهش سمیت آفلاتوکسین در خوراک هستند. هدف: این آزمایش به منظور بررسی عصاره هیدروالکلی گیاه چویر در مقایسه با مکمل های جاذب سم، پروبیوتیک و مخلوط ویتامین-سلنیوم بر عملکرد، پاسخ ایمنی و مورفولوژی روده باریک در جوجه-های گوشتی تحت چالش آفلاتوکسین انجام شد. روش کار: از ۳۵۰ قطعه جوجه گوشتی نر یک روزه سویه راس ۳۰۸ در قالب طرح کاملا تصادفی با هفت تیمار و پنج تکرار (۱۰ جوجه در هر تکرار) استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل جیره پایه فاقد مواد افزودنی و بدون چالش آفلاتوکسین (شاهد منفی)، جیره پایه فاقد مواد افزودنی و چالش آفلاتوکسین (شاهد مثبت حاوی ۱ میلی گرم آفلاتوکسین B۱ در کیلوگرم جیره)، و یا جیره شاهد مثبت مکمل شده با افزودنی های جاذب سم، پروبیوتیک، مکمل مخلوط ویتامین و سلنیوم، ۲۰۰ و یا ۴۰۰ میلی گرم درکیلوگرم عصاره گیاه چویر بودند. نتایج: چالش آفلاتوکسین سبب کاهش عملکرد رشد در جوجه ها گردید؛ در حالی که تمام تیمارهای حاوی افزودنی در دوره های پایانی و کل دوره پرورش اثر منفی آفلاتوکسین را بر عملکرد رشد کاهش دادند. کمترین نسبت هتروفیل به لنفوسیت به ترتیب در تیمارهای سطح ۴۰۰ میلی گرم در کیلوگرم عصاره چویر، مخلوط ویتامین و سلنیوم و شاهد منفی مشاهده شد (۰۵/۰P<). تیمارهای جاذب سم، پروبیوتیک و سطح دوم عصاره چویر سبب افزایش تیتر IgG ثانویه بر علیه گلبول قرمز خون گوسفندی شدند (۰۵/۰P<). همچنین تیمارهای مخلوط ویتامین-سلنیوم و عصاره چویر از کاهش سطح جذب پرز طی چالش آفلاتوکسین جلوگیری کردند. نتیجه گیری نهایی: استفاده از سطح بالای عصاره چویر در جیره جوجه های گوشتی (۴۰۰ میلی گرم درکیلوگرم) به طور قابل ملاحظه ای عملکرد رشد، پاسخ ایمنی و سطح جذب پرزهای روده باریک را در جوجه های گوشتی بهبود بخشید و لذا می تواند جایگزین مناسبی برای افزودنی های جاذب سم و دیگر مکمل های رایج در شرایط چالش آفلاتوکسین باشد.

آفلاتوکسین, عصاره چویر, ایمنی همورال, مورفولوژی روده, عملکرد رشد, جوجه های گوشتی