جبرئیل واحدی - گروه اقتصاد کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
قادر دشتی - گروه اقتصاد کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
فرینا سادات ساعی - گروه اقتصاد کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

چکیده زمینه مطالعاتی: با توجه به محدودیت منابع تولید بهبود کارایی و بهره وری، مناسب ترین شیوه افزایش تولید در بخش کشاورزی می باشد. شناسایی اجزاء بهره وری و بررسی تغییرات آن در طی فرایند تولید از جمله عوامل موثر بر دستیابی به تولید کاراتر و رشد بهره وری کل عوامل تولید می باشد. هدف: مطالعه حاضر در پی تحلیل رشد بهره وری عوامل تولید، کارایی فنی و تغییر تکنولوژی در صنعت مرغداری گوشتی ایران می باشد. روش کار: این پژوهش با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها و شاخص مالم کوئیست ضمن محاسبه رشد بهره وری کل عوامل تولید و اجزاء آن به بررسی وضعیت کارایی فنی و تغییر تکنولوژی واحدهای تولیدکننده مرغ گوشتی در طول زمان می پردازد. داده های مورد استفاده در این تحقیق برای دوره ی زمانی سال های ۹۶-۱۳۷۵ از نتایج طرح آمارگیری مرغداری های گوشتی کشور اخذ گردیده است. نتایج: بر اساس یافته های پژوهش بهره وری کل عوامل تولید در بازه زمانی مورد مطالعه رشدی معادل ۷/۱۷ درصد را تجربه کرده است. بررسی اجزاء بهره وری موید آن بود که تغییر تکنولوژی مهم ترین عامل موثر در افزایش بهره وری مرغداریهای گوشتی در طی دوره مورد مطالعه می باشد. تغییر کارایی فنی، کارایی خالص و کارایی مقیاس به ترتیب در جایگاه های بعدی از لحاظ تاثیرگذاری بر رشد بهره وری قرار دارند. همچنین میانگین کارایی فنی واحدهای پرورش مرغ گوشتی در بازه زمانی مورد بررسی و تحت بازده متغیر نسبت به مقیاس معادل ۶/۷۹ درصد محاسبه گردید. ضمن اینکه کارایی فنی مرغداری های استان های آذربایجان شرقی، اصفهان، بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان، مرکزی و هرمزگان بالاترین مقدار را دارا بودند. نتیجه گیری نهایی: با توجه به اهمیت اساسی تغییر تکنولوژی در بهبود بهره وری عوامل توصیه می شود در رابطه با گسترش شاخصه های تکنولوژی از قبیل بکارگیری نژاد های اصلاح شده، بهبود سیستم تهویه هوا، روشنایی و دان طیور تصمیمات مدیریتی لازم اتخاذ شود. بدین ترتیب بهره مندی از شیوه های نوین پرورش طیور، رعایت اصول آموزشی و بهداشتی در راستای کاهش تلفات به منظور بهبود کارایی فنی توصیه می گردد

بهره وری کل عوامل تولید, شاخص مالم کوئیست, کارایی فنی, مرغداری گوشتی