به کارگیری تجزیه به مختصات اصلی در ارزیابی پایداری عملکرد هیبریدهای سیب زمینی (Solanum tubersum L.)
عنوان مقاله: به کارگیری تجزیه به مختصات اصلی در ارزیابی پایداری عملکرد هیبریدهای سیب زمینی (Solanum tubersum L.)
شناسه ملی مقاله: JR_JCB-14-43_002
منتشر شده در در سال 1401
شناسه ملی مقاله: JR_JCB-14-43_002
منتشر شده در در سال 1401
مشخصات نویسندگان مقاله:
شیوا محمدنیا - University of Mohaghegh Ardabil, Ardabil, Iran
علی اصغری - University of Mohaghegh Ardabil, Ardabil, Iran
داود حسن پناه - Horticulture Crops Research Department, Ardabil Agricultural and Natural Resources Research Centre, AREEO, Ardabil, Iran
رحمت الله کریمی زاده - Dryland Agricultural Research Institute (DARI), Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Gachsaran, Iran
علی اکبر شکوهیان - University of Mohaghegh Ardabil, Ardabil, Iran
خلاصه مقاله:
شیوا محمدنیا - University of Mohaghegh Ardabil, Ardabil, Iran
علی اصغری - University of Mohaghegh Ardabil, Ardabil, Iran
داود حسن پناه - Horticulture Crops Research Department, Ardabil Agricultural and Natural Resources Research Centre, AREEO, Ardabil, Iran
رحمت الله کریمی زاده - Dryland Agricultural Research Institute (DARI), Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Gachsaran, Iran
علی اکبر شکوهیان - University of Mohaghegh Ardabil, Ardabil, Iran
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: با توجه به روند رو به رشد جمعیت و تبعات ناشی از آن نظیر افزایش تعداد گرسنگان و نیاز به غذا، سازمان خوار و بار جهانی سیبزمینی (Solanum tubersum L.) را به عنوان یک گیاه امنیت غذایی معرفی کرده است. لذا، افزایش میزان تولید سیب زمینی جهت رویارویی با افزایش تقاضای غذایی و امنیت غذایی در سطح جهانی احساس می شود. اثر متقابل ژنوتیپ - محیط باعث ایجاد پیچیدگی در پیشبینی عملکرد می شود و چالشی برای برنامه های به زراعی و به نژادی به شمار می رود. این پژوهش به منظور دستیابی به هیبریدهای پایدار با عملکرد بالا و مناسب با شرایط اقلیمی مناطق تولید سیب زمینی اجرا شد.
مواد و روش ها: تعداد ۲۰ هیبرید سیب زمینی همراه با پنج رقم تجاری (ساوالان، آگریا، کایزر، لوتا و ساتینا)، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه های تحقیقات کشاورزی اردبیل، اصفهان، خراسان رضوی، کرج و همدان به مدت دو سال (۱۳۹۵ و ۱۳۹۶) ارزیابی شدند. هر یک از هیبریدها و ارقام شاهد در دو خط به طول شش متر و با فاصله ردیف ۷۵ سانتی متر و ۲۵ سانتی متر فاصله بوته کشت شد. پس از برداشت، عملکرد اندازه گیری گردید. تجزیه واریانس مرکب و مقایسه میانگین ها با آزمون حداقل اختلاف معنی دار در سطح احتمال یک درصد انجام شد. از تجزیه به مختصات اصلی برای تجزیه پایداری عملکرد استفاده گردید.
یافته ها: نتایج تجزیه مرکب نشان داد که اثر ژنوتیپ، سال، مکان و اثر متقابل سال-مکان، سال- ژنوتیپ، مکان-ژنوتیپ و سال-مکان-ژنوتیپ در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. لذا، تجزیه و تحلیل اثر متقابل ژنوتیپ - محیط با استفاده از روش چندمتغیره تجزیه به مختصات اصلی انجام شد. در مقایسه با میانگین کل ژنوتیپ ها، ۱۰ محیط تحت مطالعه به دو گروه شامل سه محیط با عملکرد بالاتر از میانگین کل و هفت محیط با عملکرد پایین تر از میانگین کل تقسیم شد. با استفاده از نمودارهای MST)Minimum spanning tree ( و فاصله از مرکز نمودار، هیبریدهای ۱، ۸ و رقم ساوالان در سیکل های حداقل و هیبرید ۵ در سیکل های حداکثر به عنوان هیبریدهای مطلوب در این محیط ها شناسایی شدند.
نتیجه گیری: هیبریدهای ۱ با عملکرد ۳۵/۵۷ تن در هکتار، ۸ با عملکرد ۳۵/۰۵ تن در هکتار و رقم ساوالان با عملکرد ۳۳/۵۲ تن در هکتار برای محیط های کمتر از میانگین کل آزمایش، مناسب و قابل توصیه بودند. همچنین، هیبرید شماره ۵ با عملکرد ۴۱/۲۱ تن در هکتار به عنوان مناسب ترین هیبرید برای محیط های با عملکرد بالاتر از میانگین کل شناسایی شد.
کلمات کلیدی: Genotype - environment interaction, Graphic chart, Stability analysis, PCOA analysis, Tuber yield, اثر متقابل ژنوتیپ - محیط, تجزیه پایداری, نمودار گرافیکی, تجزیه PCOA, عملکرد غده
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1541310/