فرشته محمدزاده - دانشگاه فردوسی مشهد
محمد جعفر یاحقی - دانشگاه فردوسی مشهد
بهمن نامور مطلق - دانشیار گروه زبان و ادبیات فرانسه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی
جواد عباسی - دانشیار گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد

بینامتنیت مبتنی بر پیوند یک متن با متن­های دیگر است. این متن­ها می­تواند از دو شاخه متفاوت، اما وابسته به یک فرهنگ باشد، چنان­که شاهنامه و متن­های تاریخی سلسله­ای این­گونه است. به این صورت که پیوند و ارتباط بسیاری میان پیش­متن شاهنامه و تاریخ­نوشته­های سلسله­ای در طول ادوار متمادی ایجاد شده است. از این رو، مساله پژوهش این است که ارتباط بینامتنی میان شاهنامه و تاریخ­نوشته­های سلسله­ای از سده ششم تا میانه سده هشتم هجری چگونه است؟ بدین منظور از نظریه ترامتنیت ژرار ژنت که یک نظریه کامل در این باره است، بهره می­بریم. هدف اصلی در این جستار، دست­یابی به انواع هم­حضوری­ها و روابط بینامتنی متن­های تاریخی سلسله­ای در بازه زمانی مورد­نظر و شاهنامه است. روش پژوهش، تطبیقی و مبتنی بر توصیف و تحلیل داده­ها است. نتایج بدست­آمده حاکی از آن است که تاریخ­نویسان سلسله­ای مبتنی بر نگرش­های تاریخی و شیوه تاریخ­نویسی خود، با آگاهی کامل، شاهنامه را در جهت پاسخ گویی به انتظارات خود و مخاطبان خود برگزیده­اند و در این راستا به ترتیب بیش ترین تا کم­ترین از چهار گونه بینامتنی نقل­قول، تلمیح، سرقت ادبی و ارجاع بهره برده­اند.

شاهنامه, فردوسی, تاریخ نوشته های سلسله ای, ژرار ژنت, بینامتنیت