محمد علی آقاجانی - بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران
اکرم منتظریان - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان
علی اسکندری - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان

قارچ Macrophomina phaseolina یک بیمارگر خاک زی است که باعث ایجاد بیماری پوسیدگی ذغالی در سویا و بسیاری از گیاهان می شود. شدت بیماری در میزبان های مختلف با شرایط آب و هوای گرم و خشک در ارتباط است. به منظور تعیین دماهای اصلی (کمینه، بهینه و بیشینه ) مورد نیاز برای رشد میسلیومی و جوانه زنی ریزسختینه ها، سه جدایه ی قارچ عامل بیماری از مزارع سویای سه منطقه ی علی آباد، گرگان و کلاله در استان گلستان در شرایط آزمایشگاهی مورد مطالعه قرار گرفتند. رشد میسلیومی و تعداد ریزسختینه های جوانه زده در دماهای مختلف به طور روزانه ثبت شد و برازش داده ها با سه مدل رشد بتا، دوتکه ای و دندان مانند مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه های آماری (رگرسیون غیرخطی) نشان داد که مدل دوتکه ای و بتا، به ترتیب، مناسب ترین مدل برای توصیف روابط دما با رشد میسلیومی و جوانه زنی ریزسختینه های این قارچ می باشد. دماهای کمینه، بهینه و بیشینه ی محاسبه شده برای رشد میسلیومی به ترتیب ۸، ۵/۳۴ و ۳/۴۴ درجه سانتی گراد و برای جوانه زنی ریزسختینه به ترتیب ۹/۸، ۳/۳۲ و ۵/۴۵ درجه سانتی گراد بود.

سویا, پوسیدگی ذغالی, دماهای اصلی, رشد میسلیومی, جوانه زنی ریزسختینه ها