مریم امیدی نیا - کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی
لیلا مکتبی فرد - استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه خوارزمی
عصمت مومنی - استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی

پژوهش حاضر به بررسی مهارت های تفکر انتقادی در رمان های نوجوان تالیفی - گروه سنی د و ه - در دهه ۸۰ شمسی پرداخته است. نمونه های این پژوهش در قالب دوازده رمان نوجوانان، به صورت هدفمند و طبق نظر ۲۶ نفر از متخصصان ادبیات کودک انتخاب شده است. روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی قیاسی است. تحلیل رمان ها بر اساس مهارت های تفکر انتقادی فاسیونه است که شامل شش مهارت تفسیر، تحلیل، ارزشیابی، استنباط، توضیح و خودتنظیمی است. در این پژوهش کنش ها، عملکردها و گفت وگوهای شخصیت های داستان بر اساس شش مهارت تفکر انتقادی فاسیونه سنجیده شده است. شخصیت های رمان پارسیان و من: کاخ اژدها (۱) بیش از بقیه رمان ها مهارت های تفکر انتقادی را به کار برده اند. در همه رمان های مورد بررسی مهارت تفسیر بیش از بقیه مهارت ها به کار گرفته شده است و پس از آن مهارت تحلیل و توضیح، و سپس مهارت خودتنظیمی و استنباط به میزان برابر در رتبه چهارم، و مهارت ارزشیابی با کمترین میزان در رتبه آخر قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که داستان های معمولی در صورتی که دارای کیفیت ادبی مناسبی باشند، می توانند به عنوان وسیله ای آموزشی مورد استفاده قرار گیرند.

تفکر انتقادی, مهارت های تفکر انتقادی فاسیونه, رمان نوجوان, آموزش تفکر, فلسفه برای کودکان