یاسر سبزواری - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آبیاری و زهکشی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان.
علی حیدر نصرالهی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان
مجید شریفی پور - استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان.
بابک شاهی نژاد - استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان.

در این پژوهش به­منظور تخمین تبخیرتعرق مرجع در ایستگاه خرم­آباد، روش­های رگرسیون چندمتغیره و برنامه­ریزی بیان ژن مورد بررسی و استفاده قرار گرفتند. برای اطلاعات ورودی مدل از اطلاعات ایستگاه سینوپتیک خرم­آباد شامل: درجه حرارت حداکثر و حداقل، رطوبت نسبی حداکثر و حداقل، ساعات آفتابی و سرعت باد ماهانه در بازه زمانی ۱۳۹۵-۱۳۶۱ (به تعداد ۴۲۰ ماه) استفاده شد. بر اساس رابطه بین پارامترهای ورودی و خروجی، شش الگوی ورودی برای مدل­سازی تعیین گردید. ۷۰ درصد داده­ها برای آموزش و ۳۰ درصد داده­ها برای صحت­سنجی مدل­ها به­کار گرفته شد، هم­چنین در روش برنامه­ریزی بیان ژن دو نوع عملگر ریاضی شامل چهار عملگر اصلی و عملگرهای پیش­فرض مدل مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از رگرسیون چندمتغیره نشان ­داد که مدل پیشنهادی با مقدار ۹۵۲/۰ =R۲ از دقت قابل­قبولی برخورداراست. تحلیل ضرایب مدل حاکی از بیشترین تاثیر حداکثر درجه حرارت با ضریب ۶۰۴/۰ بر تبخیرتعرق مرجع بود. نتایج برنامه­ریزی بیان ژن نشان داد الگوی پنجم با عملگرهای چهار اصلی، در مرحله آموزش با ۹۵۸/۰ R۲=، ‎۷۰۴/۰RMSE= و ۹۷/۰NS= و مرحله آزمون با ۹۷۷/۰ R۲=،  ‎‎۶۱۵/۰RMSE= و ۹۷۷/۰NS= عملکرد بهتری را داشته و نتایج به دست آمده نشان داد که برنامه­ریزی بیان ژن دارای توانایی قابل قبولی در تخمین تبخیرتعرق مرجع تحت شرایط آب وهوایی خرم­آباد بوده و به عنوان مدل قابل­استفاده در این زمینه معرفی کرد.

رگرسیون, فائو پنمن مانتیث, همبستگی, GEP