سید حسن نوریان - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران
محمدرضا اکبری - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد
حسین حسن پور - گروه علوم پایه، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران
حسین مهربان - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران.

به منظور بررسی اثر سطح پروتئین و نسبت ترئونین به لیزین قابل هضم در جیره های بر پایه گندم بر ریخت شناسی و ترشح موسین در روده جوجه های گوشتی، ۴۸۰ قطعه جوجه گوشتی نر راس ۳۰۸ در قالب طرح کاملا تصادفی با ۸ تیمار و ۶ تکرار و به صورت آزمایش فاکتوریل ۴×۲ استفاده شد. هشت جیره آزمایشی با استفاده از چهار نسبت ترئونین به لیزین (۵۵/۰، ۶/۰، ۷/۰، ۸/۰) و دو سطح پروتئین قابل هضم استاندارد (۱۷ و ۱۸ درصد)، برای دوره ۱۵ تا ۳۵ روزگی تنظیم شد. نمونه گیری ها در سن ۳۵ روزگی با دو پرنده از هر تکرار انجام شد. نسبت ترئونین به لیزین برابر با ۸/۰ در مقایسه با سایر نسبت ها، سبب افزایش طول پرزهای روده ای در هر سه قسمت روده باریک و افزایش سطح پرز در ایلئوم شد (۰۵/۰>P). کاهش سطح پروتئین جیره سبب کاهش میانگین عمق کریپت در دئودنوم و ژژنوم شد (۰۵/۰>P). افزایش نسبت ترئونین به لیزین تا سطح ۷/۰، سبب افزایش ترشح موسین در ژژنوم شد (۰۵/۰>P). کاهش نسبت ترئونین به لیزین به سطح ۵۵/۰ سبب افزایش ویسکوزیته شیرابه هضمی در هر سه قسمت روده باریک شد (۰۵/۰>P). نسبت ترئونین به لیزین ۷/۰ باعث افزایش آنزیم فسفاتاز قلیایی در خون شد. در مقابل، کاهش سطح پروتئین جیره سبب کاهش سطح این آنزیم شد (۰۵/۰>P). با توجه به نتایج به نظر می رسد که نسبت ترئونین به لیزین مناسب در جیره های بر پایه گندم برای عمل کرد مناسب روده جوجه های گوشتی در محدوده ۷/۰ تا ۸/۰ بوده و با کاهش سطح پروتئین جیره، نسبت های بالاتر اهمیت بیشتری می یابد.

گندم, اسیدآمینه ایده آل, قابلیت هضم, ترئونین, جوجه گوشتی