سمانه سنگچولی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد ایران
رضا اشرف زاده - دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
جواد مهربان قزل حصار - عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد ایران

مروارید، متخلص به بیانی کرمانی، و حسام الدین- شهاب الدین عبدالله خویی هر دو از دبیران مشهور قرون هشتم و نهم هجری بودند، حسام الدین خویی شیوه های مختلف دبیری، اعم ازمخاطبات و غیره را سرلوحه ی خود قرار داده و بسیاری را به نثر بیان نموده است درحالی کهشهاب الدین مروارید مخاطبات را به صورت رباعیات زیبایی آورده است. مخاطبات حسام الدین ومخاطبات مروارید - که برای سرفصلنامه ها کاربرد داشت- به عنوان یک شیوه ادبی شناخته شد. هدف آن ها آموزش فن دبیری به دبیران و مترسلان بود. این مقاله یک پژوهش بنیادی است که بهروش استنادی و کتاب خانه ای گردآوری شده است. نگارنده بر آن است تا با بررسی و مقایسهخطابه های هر یک از دبیران، شیوه ی نامه نگاری را در آن روزگار معرفی و ارزش طبقات اجتماعیو فرهنگی را بشناساند.نگارنده در این پژوهش تلاش کرده تا به وسیله مخاطبه ها که به اقتضای اوضاع فرهنگی و اجتماعیزمان خویش به رشته نظم و نثر کشیده شده به شیوه و فرهنگ نامه نگاری و ابداعات این دو ادیبدر خصوص رساله نویسی اشاره کند.

مخاطبات، شهاب الدین مروارید، حسام الدین خوبی، نظم، نثر، مکتب وقوع، لطافت زمان