مهران جلیلی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

امروزه افزایش جمعیت، مصرف گرایی و تغییر عادات غذایی از یک سو و تغییرات آب و هوایی، نابسامانی های ناشی از همهگیری COVID-۱۹ و درگیری های سیاسی و نظامی بین کشورها از سوی دیگر، امنیت غذایی را در سطح جهانی به خطر اندخته است. این در حالی است که میزان سرانه پسماندهای تولیدات کشاورزی که شامل ضایعات در سطح مزرعه، در هنگام جابهجایی، انبار، فروش، فراوری، آشپزی، مصرف غذا می باشد رو به افزایش می باشد که عمدتا برای مصرف انسانی کاربرد ندارند.حیوانات اهلی مانند گاو و گوسفند به دلیل سیستم متفاوت دستگاه گوارش قادرند بسیاری از تولیدات زراعی، باغی و بقایایآنها را که برای تغذیه انسان مناسب نیستند مورد استفاده قرار داده و آنها را به تولیدات دامی، که بخش مهمی از تولیداتکشاورزی جهان را تشکیل می دهند تبدیل کنند. در چنین شرایطی با اعمال یک استراتژی مناسب، می توان ضمن جمعاوری، فراوری و به کارگیری پسماندهای غذایی در تغذیه دام، آنها را به زنجیره غذایی انسان ها برگرداند. البته در هنگام بهکارگیری پسماندهای غذایی زمانی می توان یک نتیجه ایده آل را انتظار داشت که علاوه بر رعایت نکات بهداشتی، به تامیننیازهای غذایی دام ها نیز توجه شود. این تحقیق به تحلیل وضعیت فعلی بهره گیری از پسماندهای غذایی در خوراک دام وشناسایی عوامل موثر بر مدیریت مطلوب این پسماندها در راستای ارائه راهکارهایی متناسب با شرایط موجود می پردازد. برایدستیابی به این مهم، از روش تحلیل دقیق مسائل و مشکلات با استفاده از اسناد بالادستی، بهره گیری از جداول آماری معتبر،بررسی میدانی و نیز مصاحبه با مقامات و برنامه ریزان محلی با تحلیل نتایج در چارچوب DPSIR انجام شد. نتایج نشان داد به کاربردن روشهای مناسب مدیریت پسماندهای غذایی و ضایعات کشاورزی به صورت استفاده مجدد در تغذیه دام، می تواندضمن کاهش خسارت وارده به منابع پایه و افزایش بهروری با برگشت پسماندها به زنجیره غذایی، موجبات دستیابی به امنیتغذایی پایدار و حفظ محیط زیست را فراهم نماید.

امنیت غذایی، پسماندهای غذایی، تولیدات دامی، خوراک دام، زنجیره غذایی