فاطمه زاهد - عضو هیات علمی پژوهشکده حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی

با گسترشبیشتر شهر نشینی و افزایشتقاضا برای حمل و نقل، میزان تراکم هم بسیار بیشتر از قبل شده است. تراکم به دلیل رقابت بین استفاده کنندگان از ظرفیت محدود سیستم حمل و نقل بوجود می آید. تراکم به عنوان یک اثر خارجی شناخته می شود، چرا که تصمیمات کاربران حمل و نقل گاهی سبب به وجود آمدن تراکم برای سایر کاربران می شود. از مرور ادبیات موضوع و مطالعات تطبیقی می توان دریافت که با توجه به استفاده از روشهای مختلف و اهداف مختلف در برآورد هزینه تراکم، محدوده برآوردها گسترده می باشد. در مطالعه ای که توسطINFRAS/IWW انجام شده است، میزان هزینه تاخیر ناشی تراکم در اروپای غربی حدود 128 میلیارد یورو یا 1.9 درصدGDP کشورهای ذیربط برآورد شده است. این مقاله برای برآورد هزینه تراکم از رویکرد حاصلضرب ساعات تلف شده در ارزش زمان و از تابع زمان صفر برای برآورد هزینه تراکم در سه مورد آزاد راه تهران- قم ، آزاد راه تهران- کرج و جاده اصلی کرج-چالوس استفاده شده است. همچنین با استفاده از داده های پروژه معتبرUnite برای کشور آلمان و از روشانتقال منافع با توجه به شاخصتعدیل(نسبت برابری قدرت خرید) ارزشزمان سفر در ایران محاسبه شده است. نتایج حاکی از آن است که بیشترین هزینه تراکم سالیانه برای تهران- قم و کمترین هزیه تراکم سالیانه برای جاده اصلی کرج- چالوس محاسبه شده است. مجموع هزینه سالیانه محاسبه شده برای سه راه منتخب 219.7 میلیارد ریال می باشد.

هزینه خارجی- تراکم- ارزشزمان- تهران قم