یوسف محمدی - استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران:
شیوا قیطران پور سهریق - دانشجوی دکترای اصلاح نباتات، دانشگاه تبریز، تبریز

در اسناد بالا دستی توسعه منابع طبیعی ایران حدود ۲ میلیلون هکتار احیا و جنگل کاری پیش بینی شده که از این سطح، ۱۰۰.۰۰۰ هکتار مربوط به جنگل های ارسباران می باشد. برای رسیدن به چنین سطحی، تامین بذر و نهال استاندارد که کیفیت و تنوع ژنتیکی مناسبی داشته باشد حائز اهمیت می باشد. شناسایی محاوط بذرگیری و احداث باغ بذر از مطمئن ترین راه های رسیدن به این هدف به حساب می آید. جنگل های ارسباران با پوشش گیاهی و تنوع زیستی غنی، از مهمترین رویشگاه های گیاهی ایران بوده و جایگاه مهمی در ذخیره گاه های زیست کره جهان دارد. متاسفانه اثرات نامطلوب تغییرات اقلیم، قطع بی رویه درختان، چرای مفرط دام و بهره برداری غیر اصولی موجب کاهش سطح جنگل های ارسباران شده و حفظ و احیا آن ضروری به نظر می رسد. در همین راستا بایستی شناسایی محاوط بذرگیری و تشکیل باغ بذر در این جنگل ارزشمند از طرف سازمان های اجرایی در اولویت قرار بگیرد. متاسفانه تاکنون هیچ باغ بذری در جنگل های ارسباران تشکیل نشده است و تنها برای دو گونه آردوج و بلوط سفید از طرف نگارندگان مطالعه حاضر، محاوط بذرگیری اولیه شناسایی شده است.

بذر استاندارد، تغییرات اقلیمی، تنوع ژنتیکی، جنگل های ارسباران