علی احمدی رق آبادی - دانشجوی دکتری تخصصی روانشناسی عمومی، گروه روان شناسی، واحد نیشابور،دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران
زهرا باقرزاده گلمکانی - استادیار، گروه روان شناسی، واحد نیشابور،دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران
مهدی اکبرزاده - استادیار، گروه روان شناسی، واحد نیشابور،دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران
احمد منصوری - استادیار، گروه روان شناسی، واحد نیشابور،دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران
محمدرضا خدابخش - استادیار، گروه روان شناسی، واحد نیشابور،دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران

هدف: اختلال مصرف مواد، به عنوان یکی از بیماری های مزمن روان پزشکی، امروزه به یکی از مشکلات عمده در جوامع تبدیل شده است. هدف پژوهش حاضر بررسی مقایسه اثربخشی درمان پذیرش و تعهد و درمان فراشناختی بر راهبردهای سازگار و ناسازگار تنظیم شناختی هیجان در بیماران مبتلا به اختلال مصرف مواد تحت درمان نگهدارنده متادون بود.روش: پژوهش حاضر، یک طرح نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون و پس آزمون همراه با آزمون پیگیری سه ماهه با گروه کنترل بود. نمونه شامل ۶۰ نفر از بین بیماران دریافت­کننده درمان نگهدارنده متادون بودکه طی ۶ ماهه دوم سال ۱۳۹۸ به مراکز ترک اعتیاد مشهد مراجعه کرده بودند. آزمودنی ها به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت گمارش تصادفی در دو گروه آزمایش (گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد و گروه درمانی فراشناخت) و یک گروه کنترل جایگزین شدند. از پرسشنامه تنظیم شناختی هیجانی گارنفسکی و همکاران (۲۰۰۷) برای گردآوری داده­ها استفاده شد و داده های جمع آوری شده به کمک نرم افزار Spss-۲۴ تحلیل شد.یافته ها: نتایج نشان داد که هم درمان پذیرش و تعهد و هم درمان فراشناختی بر افزایش راهبردهای تنظیم شناختی هیجان سازگار و کاهش راهبردهای تنظیم شناختی هیجان ناسازگار موثر هستند. همچنین یافته های پژوهش نشان داد که درمان پذیرش و تعهد در تغییر نمرات راهبردهای تنظیم هیجان نسبت به درمان فراشناختی موثرتر عمل کرده است. به صورت کلی می­توان نتیجه گرفت که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در تنظیم شناختی هیجان در بیماران مبتلا به اختلال مصرف مواد تحت درمان نگهدارنده متادون رویکرد درمانی بهتری است.

درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش, درمان فراشناخت, تنظیم شناختی هیجانی, راهبردهای سازگارانه و ناسازگارانه